Nozokomiyal Bakteriyemilerde Çeşitli Risk Faktörlerinin Antibiyotik Direnci Gelişimine Katkısı
Hande Berk Cam
Anahtar Kelimeler: Nozokomiyal bakteriyemi, antibiyotik direnci, risk faktörleri
Amaç:
Nozokomiyal bakteriyemi (NB), uygun ampirik antibiyotik tedavisi başlanmazsa morbidite ve mortaliteyle sonuçlanabilen acil bir durumdur. Ampirik antibiyotik seçiminde, olası dirençli bakteriyel etkenler ve risk faktörleri gözden geçirilmelidir. Literatürde dirençli bakterilere bağlı infeksiyon gelişiminin tahmininde, hastanın yandaş hastalıkları, antibiyotik kullanım öyküsü, geçirdiği operasyon ve invazif girişimler ile yattığı servislere ait mikrobiyolojik sürveyans verilerinden faydalanılması gerektiği belirtilmektedir. Araştırmamızda, dirençli bakterilere bağlı NB atağı gelişimine neden olabilecek çeşitli risk faktörlerinin belirlenmesi planlandı.
Gereç ve Yöntem:
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarına 1 Kasım 2003 ve 1 Mayıs 2004 tarihleri arasında gönderilen ve NB tanımına uyan kan kültürleri prospektif olarak değerlendirildi. NB atakları, üretilen etkenin direnç durumuna göre duyarlı ya da dirençli NB atağı şeklinde ikiye ayrıldı. Dirençli NB atağı geçirmeye neden olabilecek risk faktörleri istatistiksel yöntemlerle incelendi. P <0.05 değeri anlamlı kabul edildi.
Bulgular:
Çalışmamızda 110 NB atağı incelendi. Hastaların %60’ı erkek, yaş ortalaması 51.86 ± 17.53 yıldı. Gram-negatif bakteri oranı %56.4 (n:62) idi. Etkenlerin yaklaşık yarısında (n:54, %49.1) direnç mevcuttu. Gram-negatif bakteriler için karbapenem ve amikasin en etkili antibiyotikler iken (direnç oranı sırasıyla %5 ve %19); direncin en fazla olduğu ilk üç antibiyotik ampisilin-sulbaktam, sefuroksim-sodyum ve siprofloksasin idi (direnç oranları sırasıyla %71, %50 ve %42). Gram-negatif bakterilerin %11.8’inde Genişlemiş-Spektrumlu-Beta-Laktamaz, %10.9’unda AmpC-Beta-Laktamaz, %12.7’sinde Çoklu-Antibiyotik-Direnci saptandı. Stafilokokların %62.2’si metisiline dirençliydi. NB öncesi son bir ay içerisinde antibiyotik kullanımının, bir hafta içerisinde başka klinikte yatmış olmanın, Yoğun Bakım Ünitesi veya Cerrahi Servislerde yatıyor olmanın, üretral sonda ve mekanik ventilatör uygulamasının dirençli NB atağı gelişimi için birer risk faktörü olduğu saptandı (sırasıyla, p<0.001, p=0.017, p<0.001,p<0.001,p=0.006).
Sonuç:
NB atağının ampirik tedavisinde antibiyotik başarısızlığına neden olabilecek olası dirençli etkenler gözden geçirilmeli; tedavi öncesi hastanın önceden yattığı klinik ve yatmakta olduğu servisin güncel mikrobiyolojik sürveyans verileri bilinmeli, hastanın antibiyotik kullanım öyküsü sorgulanmalı ve dirençli NB atağı riskini artıran üretral sonda, mekanik ventilasyon uygulaması gibi invazif girişimlerin varlığına dikkat edilmelidir.
#151