Göçler ve sonuçları

Memet Taşkın Egici

Anahtar Kelimeler: Göç(migration), göçmen( migrant), mülteci (asylum seeker), sığınmacı (refugee)

Konuşma Özeti:

Göç, kelime olarak “Ekonomik, toplumsal, siyasi sebeplerle bireylerin veya toplulukların bir ülkeden başka bir ülkeye, bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine gitme işi, taşınma, hicret, muhaceret” anlamı taşır. (1) Göçün iklimsel, ekonomik, siyasi, askeri, sosyal ve kültürel sebepleri olabilir. Çok yönlü etkileri olan göçler, sektörler ve uluslararası iş birliğini zorunlu kılan büyük insani afetler olarak insan haklarına dayalı psikososyal, ekonomik ve siyasi yaklaşımların birlikte yürütülmesini gerektirmektedir.

“Savaş, iç çatışma, saldırı, afet vb. durumlar sebebiyle can güvenliği yaşayan ya da ait olduğu sosyal ve siyasal düşünce, inanç, ırk veya ulusal kimliği nedeniyle ayrımcılığa uğradığını düşünerek ülkesini terk edip başka bir ülkeye sığınmak suretiyle uluslararası koruma talebinde bulunan kişilere sığınmacı (refugee) denilmektedir. (2,3)

“Sığınmacı – Uluslararası koruma arayan bir kişi: Bireyselleştirilmiş prosedürlere sahip ülkelerde, sığınmacı, talebini sunduğu ülke tarafından henüz nihai olarak karara bağlanmamış kişidir. Her sığınmacı nihayetinde mülteci olarak tanınmayabilir. Sığınmacı olan kişinin korunma talebi sığındıkları ülke tarafından kabul edilirse; bu kişi mülteci (asylum seeker) olarak adlandırılmaktadır (2,3)

Dünyada 82 milyondan fazla insan zorla yerinden edilmiştir. Türkiye en çok mülteci/sığınmacı nüfusunu barındıran ülkedir. Ülkemiz 4 milyona yakın sığınmacı mülteci ya da geçici koruma altındaki kişiye sağlık hizmetlerini büyük oranda ücretsiz sunmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde mülteci statüsüne geçmeyi engellen çok sayıda yasal zorluklar mevcuttur. (4,5,6)

Göçmenlerin Avrupa dışında tutulması için göçmen haklarını ve temel insan haklarını gölgeleyen uygulamalar insan hakları ve demokrasi ile bağdaşmayacak dramlara yol açmıştır. Göç yolculuğu çoğunlukla güvenli koşullarda değildir. Sığınmacı ve mülteciler, güç yaşam koşulları, barınma, beslenme ile ilgili sorunlar, sağlık ve sosyal hizmetlere ulaşımda güçlükler, şiddet vb. nedenlerle sağlık açısından en savunmasız gruplardır.(4,5)

“Göç Öncesi”: Savaş, işkence, ekonomik zorluklar, fakirlik
“Göç Esnası”: Hayati tehlike, fiziksel travma, psikolojik travma, sağlıklı su ve gıdaya ulaşım güçlüğü
“Göç Sonrası”: Kötü yaşama koşulları, izolasyon, işsizlik, kültürel zorluklar, bariyerler,
finansal sınırlamalar, «migrant stigma» ya sekonder ayrımlar, deport edilme korkusu, dil bariyeri

Göçmenlerin sağlık durumları ve hizmetleri, gittikleri ülke vatandaşlarının sağlığını da doğrudan etkileme potansiyeli taşır.

En sık rastlanan sağlık sorunları
- Travma, hipotermi, yanık
- Fiziksel şiddet ve ilişkili yaralanmalar
- Bulaşıcı hastalıklar
- Beslenme bozuklukları
- Çocuklarda büyüme ve gelişme bozukluğu
- Anemi
- İshal, kızamık, sıtma gibi bulaşıcı hastalıklar
- Solunum yolu enfeksiyonları vb.
- Cinsel taciz, HIV/AIDS dahil cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
- İstenmeyen, yüksek riskli gebelikler, kürtajlar, doğum komplikasyonları
- Kronik hastalıklar, kontrol yetersizliği ve komplikasyonlar
- Depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları ve travma sonrası stres bozukluğu
- Mevcut sağlık sorununun ağırlaşması
- Gastrointestinal hastalıklar
- Uyuşturucu bağımlılığı, alkolizm
- Diş sağlığı sorunları (5,6–8)

Kaynakça

1. Türk Dili Kurumu Sözlüğü. https://sozluk.gov.tr. 1979;
2. http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/migration-and-health/migrant-health-in-the-european-region/migration-and-health-key-issues
3. UNHCR Master Glossary [Internet]. UNHCR. [cited 2021 Nov 12]. Available from: https://www.unhcr.org/glossary/
4. https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/migration-and-health/multimedia/photo-stories/photo-story-ensuring-equitable-access-to-health-care-for-refugees-and-migrants-in-turkey
5. UNHCR-Turkey-Operational-Update-September-2021.pdf [Internet].
6. Savaş, Göç ve Sağlık, 8 Şubat 2016, Ankara,Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
7. Karadağ Ö, Altıntaş KH. Mülteciler ve Sağlık. TAF Prev Med Bull. 2010;9(1):55–62.
8. Egici MT. Migrant Health Care Services Provided by Public Sector in Turkey. Anatol J Fam Med. 2019;7–12.

#159