Covid-19 Pandemisi Döneminde, Birinci Basamak Uygulamalarında Bakım Kalitesi Ve Hasta Güvenliği

Ali Yazkan, Pemra Cöbek Ünalan, Canan Tuz Yılmaz

Anahtar Kelimeler: COVİD-19 pandemisi, birinci basamak, bakım kalitesi, hasta güvenliği, ikincil hasar

Amaç:

Pandemi dönemi;hasta güvenliği, etkinlik, hasta merkezli olma, zamanı iyi kullanma, verimlilik gibi özellikler açısından kaliteli bakım sunulmasını zorlaştırmaktadır. Bu araştırmanın amacı COVID-19 pandemisinin birinci basamak sağlık hizmetleri organizasyonu da dahil bakım kalitesinin farklı boyutları üzerindeki etkisini ve birinci basamak sağlık hizmetlerinin bir pandemi ile mücadelede etkin olmasını sağlayan kriterler açısından Türkiye’deki durumu birinci basamakta çalışan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının gözünden değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı tipte kesitsel bir araştırma olan bu çalışmanın evrenini Türkiyedeki 150 aile hekimliği biriminden pandemi öncesi ve sonrasındaki dönemde aktif olarak çalışan 200 birinci basamak çalışanı oluşturmuştur. Veriler uluslararası bir çalışma grubu tarafından hazırlanmış olan soru formunun (PRICOV-19) Türkçeleştirilmiş versiyonunun katılımcılara e-posta sistemi aracılığıyla gönderilmesi yoluyla toplanmıştır. Bu soru formunda çalışanların sosyodemografik bilgileri, çalıştıkları merkezlerin hastaları kabul şekilleri, enfeksiyondan korunmak için alınan önlemler, güncel rehberlerin kullanımı, hastalarla iletişim yolları, çalışanlar arasındaki işbirliği ve iyilik durumları sorgulanmıştır. Elde edilen verilerin tanımlayıcı analizleri yapılmıştır.

Bulgular:

Çalışmaya 142 aile hekimi ve 32 ASE’in verileri dahil edilmiştir. AH’lerinin ortalama mesleki tecrübesi 7yıldır. Çalışmaya katılan ASM lerin %75’i şehir merkezlerindedir, %47.5’unda uzman AH’i çalışmaktadır. Video konsültasyon kullanımı pandemi ile birlikte AH’lerinde %7.8’den %21.9’a ASE’lerde ise %16.7’den %17.2’ye çıkmıştır. AH’lerinin %66.4’ü, ASE’lerin ise %74.2’si bu dönemde tele-konsültasyonu kullandıklarını belirtmiştir. Katılımcıların %84.6’sı merkezdeki sorumluluklarının arttığını, %82.6’sı profesyonel rolündeki görev değişikliğinden memnun olmadığını, %60’ı daha fazla eğitime ihtiyacı olduğunu belirtmiştir. Bölgedeki Birinci Basamak birimleri arasındaki işbirliğine AH’lerin %17.1’i güvenirken ASE’lerde bu oran %25.9’dur. AH’lerinin %71.4’ü tükenmişlik hissettiğini belirtilmektedir.

Sonuç:

COVİD-19 pandemisi sırasında gerek uluslararası gerekse Türkiye’de bizim çalışmamız da dahil diğer ulusal çalışmalarda; birinci basamağın telekonsültasyon gibi dijital sağlık araçlarını devreye sokarak hizmet sunumunda zaman kazandıran ancak ani yapıldığında kolay uyum sağlanamayan ve etkili kullanılamayan uygulamaların eksikliği, personel, altyapı ve koruyucu ekipman kısıtlılığı, sağlık personelinin çalıştığı ortamlarda kendini güvende hissetmemesi, malpraktis endişesi nedeniyle mesleki doyumsuzluk yaşaması ve basamaklar arası eğitim ve mesleki dayanışmaya ihtiyaç duyulduğu ortaya koyulmuştur.

#154