Ailelerinde Hipertansiyon Hastası Olan Kişilerde Hipertansiyon Gelişiminin Önlenmesiyle İlgili Tutumlar: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Zühal Albayrak, Tijen Şengezer

Anahtar Kelimeler: Hipertansiyon, Korunma, Risk Faktörleri, Geçerlik, Güvenirlik, Ölçek Geliştirme

Amaç:

Hipertansiyon (HT), Türkiye’de en sık tanılanan ikinci hastalıktır, küresel bir sağlık sorunudur. Bu çalışmada ailelerinde HT’li olanların HT’yi önleyebilecek tutumları incelenerek HT’den korunmada kullanılacak bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Bu metodolojik çalışmada ‘‘Hipertansiyondan Korunma Tutumları Ölçeği (HKTÖ)’’ geliştirildi. Ölçeğe geçerlik ve güvenirlik analizleri uygulandı: Kapsam geçerliğinde uzman görüşüne başvuruldu; yapısal geçerlikte [‘‘principle component analysis’’ (Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) , Barlett testi, özdeğerler-açıklanan varyans, faktör eksen grafiği), açımlayıcı faktör analizi (AFA)], iç tutarlılıkta [Cronbach alfa (α), Guttman lambda (λ)] uygulandı. Araştırmacıların oluşturduğu ‘‘Hipertansiyondan Korunmayla İlgili Düşünceler’’ adında pilot testi içeren anket Keçiören’de aile sağlığı merkezinde, etik kurul onayından sonra 1.6.2018-1.6.2019’da 77 katılımcıya uygulandı. Veriler IBM SPSS 22.0 ile analiz edildi.

Bulgular:

HKTÖ’nün son hali 32 madde ve 5 faktörlüdür. Ölçeğin Cronbach α değeri 0,721 , λ değeri 0,843-0,879; ölçek iyi derecede güvenilirdir. Madde toplam korelasyonu 0,212-0,681; maddeler kabul edilebilir derecede ayırt edicidir. KMO 0,679, açıklanan varyans %50,152, Barlett sonucu (p<0,001) ; ölçek faktör analizine uygundur. 5 faktörün özdeğeri 1,693-7,127, faktör eksen grafiği 5. faktörde yataylaşmaktadır. AFA’yla 5 faktör belirlenmiştir.

Sonuç:

HKTÖ, HT’den korunmada kullanılabilecek geçerli, güvenilir bir araçtır, HT farkındalığını artırabilir , diğer kronik hastalıklar için benzer çalışmalara ışık tutabilir.

#88