Antenatal İzlem İçin Başvuran Son Trimester Gebelerde Uyku Kalitesi Ve Etki Eden Faktörler

Elif Kul, Emine Zeynep Tuzcular Vural, Işık Gönenç, Memet Taşkın Egici

Anahtar Kelimeler: gebelik, uyku kalitesi, anksiyete-depresyon, doğum korkusu, uyku apnesi

Amaç:

Gebelikte yaşanan uyku sorunları ve kötü uyku kalitesi; gebelik, doğum ve yenidoğan üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Çalışmamızda son trimester gebelerde uyku kalitesini bozan faktörleri tespit etmeyi amaçladık.

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı ve kesitsel bir araştırma olan çalışma, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Mart-Nisan 2021 tarihleri arasında, çalışmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan ve son trimesterde olan 132 gönüllü gebe ile yapıldı. Gebelere literatürden yararlanarak tarafımızca hazırlanan 45 soruluk sosyodemografik bilgi formu, uyku kalitesini değerlendirmek için Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), anksiyete-depresyon durumu için Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADS), doğum korkusu için Gebelik ve Doğum Korkusu Ölçeği (KGÖ-DKÖ), obstrüktif uyku apnesi riski için Berlin Uyku Anketi (BUA) uygulandı. Kullanılan tüm ölçeklerin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği bulunmaktadır. Verilerin analizi SPSS 21. versiyon kullanarak yapıldı. Anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi.

Bulgular:

Gebelerin %70,5’inin (n=93) uyku kalitesi kötü bulundu. PUKİ toplam puan ortalaması 7.1 ± 3.5 olarak hesaplandı. Gestasyonel diyabetlilerin, doğum öncesi kontrollerine düzenli gelen ve egzersiz yapmayan gebelerin uyku kalitelerinin daha kötü olduğu saptandı (p=0,048 , p=0,015 , p=0,01). Uyku sorunu yaşadığını söyleyen ve bunun sık tuvalete gitme, gece rahat pozisyon alamama, bacaklarda seğirme/sıçramadan kaynaklandığını belirten gebeler daha fazla kötü uyku kalitesine sahipti (p=0,003; p=0,01; p=0,001; p=0,047). Uyku latensi multigravid gebelerde primigravidlere göre yüksek bulundu (p=0,044). Uyku apnesi riski bakımından yüksek riskli gebelerin VKİ ve sistolik kan basıncı düşük risklilere göre daha yüksekti (p<0,001; p<0,001). Ailesinde uyku bozukluğu öyküsü, gün içinde uykusuz hissetme, gebelerin anksiyete ve depresyon durumu ile ilişkiliydi (p=0,016; p=0,037; p=0,003; p=0,037). Gebelerin PUKİ, HADS, BUA ve KGÖ-DKÖ toplam puanları, birbiri ile pozitif yönde korelasyon göstermekteydi.

Sonuç:

Uyku kalitesinin gebelik süresince birçok faktörden etkilendiği ve kötü yönde etkileyen çoğu etmenin düzeltilebilir olduğu görülmüştür. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan aile hekimleri, gebelerin uyku sorunlarını değerlendirmek konusunda büyük bir sorumluluğa sahiptir. Böylece gebenin düzeltilebilir risk faktörleri tespit edilecek, kaliteli uyku ve dolayısıyla sağlıklı bir gebelik süreci geçirmesi sağlanabilecektir.

#103