Covid-19 Pandemi Sürecinde Kronik Hastalığı Bulunan Erişkinlerin Sağlık Anksiyetesi İle Kronik Hastalıklara Uyum Durumlarının İlişkisi
Esra Nur Erbaş, Memet Taşkın Egici, Işık Gönenç
Anahtar Kelimeler: Covid-19, Fiziksel Aktivite, Kronik Hastalık, Sağlık Anksiyetesi, Pandemi
Amaç:
Çalışmamızda Covid-19 pandemi döneminde sağlık anksiyetesi ve kronik hastalığa uyum durumları ve etki eden durumların değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem:
Tanımlayıcı prospektif anket çalışması olarak yapılan araştırma 2021 yılı mayıs ve haziran aylarında aile hekimlikleri polikliniklerine başvuran ve en yaygın ölüm sebebi olan dört kronik hastalıktan kalp damar hastalıkları, malignite, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve diyabetes mellitus (DM) hastalıklarından en az birinden tanı almış ve çalışma kriterlerini karşılayan 259 kişi ile yapıldı. Katılımcılara kişisel bilgi formu, Kronik Hastalık Uyum Ölçeği, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği ve Birinci Basamak için Fiziksel Aktivite anketi uygulandı. İstatistiksel analizler ve hesaplamalar için IBM-SPSS Statistics 21.0 ve MS-Excel 2007 programları kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular:
Ortalama yaşı 54,95±14,51 olan katılımcıların %56,8’i kadındı. Kronik hastalık dağılımları %60,2 hipertansiyon, %46,3 DM, %24 kalp hastalıkları, %12,7 KOAH ve %10 böbrek hastalıklarıydı. Eğitim düzeyi yüksekliği, düzenli ilaç kullanmak ve diyet yapmış olmak kronik hastalıklara toplam uyumu arttırmıştır (p<0,001, <0,001, <0,001)
Kronik hastalıklara uyumun yaş arttıkça azaldığı, eğitim düzeyi arttıkça arttığı saptanmıştır (spearman İlişki Katsayısı=-0,201, p=0,001) (χ2=30,264, p<0,001). Kadın cinsiyet, boşanmış olmak, düzenli ilaç kullanmak, diyet yapmak ve sigarayı bırakmış olmak sağlık anksiyete düzeyini arttırmıştır. (p<0,001, =0,040, <0,001, =0,001, <0,001).
Sağlık anksiyetesi arttıkça kronik hastalıklara uyumun alt boyutu olan fiziksel uyum artmakta, sosyal uyum ve psikolojik uyum azalmaktadır (Spearman ilişki katsayısı=0,289, p<0.001) (=-0,212, p=0,001).
Birinci basamak için fiziksel aktivite anketi sınıflamasına göre bireylerin %44,2’si hareketsiz, %24,5’i az hareketli, %16,5’i orta derece hareketli, %14,8’i hareketli olduğu belirlenmiş olup hareketli bireylerin fiziksel uyumu hareketsiz olan bireylere göre daha yüksek bulundu (χ2=14,444, p=0,002).
Sonuç:
Çalışmamızda pandemi döneminde kronik hastalık uyum düzeyleri yeterli, sağlık anksiyete düzeyleri yüksek ve fiziksel aktivite düzeyleri yetersiz bulunmuştur. Bu durumun kronik hastalıklar ile ilişkili olması nedeniyle yaşam tarzı değişiklikleri ve fiziksel aktivite düzeyinde artış özendirilerek kronik hastalık yükünü azaltmak hedeflenmelidir.
#50