Bütünsel Bakışla Kaliteli Yaşam
Ayşe Gülsen Ceyhun Peker, Zerrin Başer
Konuşma Özeti:
Bütüncül yaklaşım aile hekimliği tıp disiplininin çekirdek yeterlilikleri arasında yer almaktadır. Bütüncül yaklaşımın esası bir bağlamsal klinik metod olan biyopsikososyal modele dayanmaktadır. Bütüncül yaklaşımı tam anlamıyla uygulayan bir aile hekimi hastayı bir bütün olarak kabul eder ve hastanın deneyimlerini, inançlarını, değerlerini ve beklentilerini de değerlendirmelerinde göz önünde bulundurur (1). İnsan bir ve bütün olarak ele alındığında kendisi, çevresi, ilişkiler ve anlamsal boyutta değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu dört alanda öncelikle ben alanının sağlıklı olması diğer tüm alanlardaki uyumu getirecektir. Bütünsel bakışla kaliteli yaşam kavramı kişiden kişiye, zamana göre ve bulunulan şartlar bağlamında farklılık gösterebilmektedir. Geçmişten bugüne gelindiğinde Pandemi şartları nedeniyle bu kriterlerin de değişime uğrayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Pandemi yaşamda yeni kararlar alma, zorluklara karşın hayatı sürdürebilme, değişen şartlar karşısında esnekliği koruyabilecek potansiyelimizin farkına varmamıza yol açtı. Kaliteli bir yaşam için güne sağlıkla başlamak, beden- zihin ve ruhsal açıdan dengede olmak, olumlu duyguları ön plana almak, umudu kaybetmemek, anlamlı ve değerli ilişkiler kurmak ve sürdürmek, işimizi severek yapmak, etkili iletişim, anda kalmak ve bu farkındalıkla yaşamak verilebilecek örnekler arasındadır. Kaliteli yaşamda ilişkiler bağlamında iletişim, empati, karşımızdakini anlamak ve tanımak ön plana çıkmaktadır. İletişimde ses tonumuz ve beden dilimiz de çok önemli bir rol oynamaktadır. Sözcükler, beden dili ve ses tonu dengesi kurulduğunda etkili bir iletişim ve ben seni anlıyorum mesajı karşı tarafa verilmekte ve bu da hastanın tedaviye uyumunu ve güveni arttıran unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Hastalarımızla olan iletişimimizde de umudu yaşatacak sözcükler kullanmak onları olumlu bir ruh haline sokacak ve yaşanılan durum ya da hastalık her ne ise başa çıkmasını kolaylaştıracaktır. Kaliteli yaşama ulaşmada önemli adımlardan biri de bütünsel an farkındalığıdır. Bütünsel an farkındalığı zihni şimdiki ana odaklayan dikkat becerisi olarak tanımlanabilir. Üst düzel bir bilinçlilik haliyle kişi kendini bütünde ve akışta görecek, deneyim kazanacak, yargıdan uzak uyumlanmayı yaşayacak ve iç potansiyelini hayata geçirebilecektir.
Bugünden yarına şu soruları sormak yaşam kalitesini tanımlamamıza ve yaşamı farkındalıkla sürdürmemize yardımcı olabilecektir:
1. Benim için yaşam kalitesinin tanımı nedir?
2.En önemli kriterlerim neler?
3. Yaşam kalitemi neler etkiliyor, ben bunların etki etmesine neden ve ne kadar izin veriyorum?
4. Ne zaman farkındalıkla yaşadığım bir an oldu, ne zaman görerek baktım?
5. Yaşamda dengede kalmam için neler gerekiyor?
(1) Çaylan A. Aile Hekimliğinde Bütüncül Yaklaşım Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 2016;7(6):26-8
#161