Kanser Hastalarında Benlik Saygısı, Başa Çıkma Tutumları Ve Sosyodemografik Özelliklerin Yaşam Kalitesi İle İlişkisi

Yağmur Hatice Kılıç, Emine Zeynep Tuzcular Vural, Işık Gönenç, Memet Taşkın Egici

Anahtar Kelimeler: Kanser, Yaşam Kalitesi, Benlik Saygısı, Başa Çıkma Tutumları

Amaç:

Kanser hastalarında tedavi başarısını etkileyen en önemli parametrelerden biri yaşam kaliteleridir. Çalışmamızda Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde (HNHEAH) kemoterapi alan kanser hastalarının yaşam kalitesi düzeyi ile, çeşitli sosyodemografik faktörler, benlik saygısı düzeyi ve başa çıkma tutumları arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı kesitsel bir araştırma olan çalışma, HNHEAH Tıbbi Onkoloji Polikliniğinde Mart-Mayıs 2021 tarihleri arasında çalışmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 132 gönüllü kanser hastasıyla yapıldı. Hastalara yaşam kalitesi ile ilişkili olabilecek faktörleri sorgulayan sosyodemografik bilgi formu, 'EORTC QLQ-C30' Yaşam Kalitesi Ölçeği (YKÖ), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) ve 'COPE’ Başa çıkma stilleri ölçeği kısa formu (BÇSÖ-KF) uygulandı. Tüm ölçeklerin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlikleri mevcuttur. İstatistiksel analiz SPSS 21. versiyon kullanılarak yapıldı. p >0,05 anlamlı kabul edildi.

Bulgular:

Hastalarımızın EORTC QLQ-C30 YKÖ genel sağlık durumu alt ölçeği boyutunun puan ortalaması 53.4 ± 24.4 puandır, %85,6’sının benlik saygısı yüksektir. Genel sağlık durumu (GSD), fiziksel ve duygusal fonksiyon puanları ile RBSÖ puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönlü bir ilişki vardır. (rs=-0.191, p=0.028; rs=-0.217, p=0.012; rs=-0.21, p=0.016). GSD, fiziksel ve duygusal fonksiyon puanı yüksek olanların benlik saygısı yüksektir. Dispne, uykusuzluk, ishal ve maddi zorluk şikayetlerini yoğun yaşayan hastaların benlik saygısı düşüktür (rs=0.229, p=0.008; rs=0.509, p<0.001; rs=0.192, p=0.028; rs=0.183, p=0.036). Hastaların BÇSÖ-KF boyutlarından mizah boyutunu çok kullananların GSD ve zihinsel fonksiyon puanı anlamlı olarak yüksektir. (rs=0.205, p=0.018 ve rs=0.181, p=0.038). Mizah, duygulara odaklanma/ortaya koyma, madde kullanımı, zihinsel olarak ilgiyi kesme, olumlu yeniden yorumlama ve duygusal sosyal destek kullanma puanları ile RBSÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Ek kronik hastalığı olan, ileri evre ve metastazı olan hastaların yaşam kalitesi düşüktür.

Sonuç:

Yaşam kalitesi düzeyinin benlik saygısı ve başa çıkma tutumlarıyla ilişkisi olduğu ortaya konulmuştur. Kanserin tanı, tedavi ve takibinde önemli görevler üstlenen aile hekimleri, biyopsikososyal yaklaşım çerçevesinde hastalarının yaşam kalitesinin yükseltilmesi, benlik saygılarının korunması, başa çıkma tutumlarının geliştirilmesi için gayret göstermelidir.

#141