Pandemide Kırsal Hekimlik

Rabia Eroğlu Kılaç

Anahtar Kelimeler: aile hekimliği, gezici sağlık hizmetleri, kırsal hekimlik, pandemi

Konuşma Özeti:

Kırsal hekimlik; kentten ve kaynaklardan uzakta yaşayan kişilere, birinci basamak hekimleri tarafından verilen uygun ve verimli sağlık koşullarını sağlamak için sunulan koruyucu, tanı koyucu ve tedavi edici hizmetlerdir. Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü (OECD) nüfus yoğunluğunun km2 başına 150 kişi, Avrupa Birliği ise 300 kişi üstünde olan yerleri kentsel, bunun dışında kalan yerleri ise kırsal olarak tanımlamaktadır.

Güncel yaklaşım, tıp eğitiminin her aşamasında bulunması gereken birinci basamak eğitimini ve kırsal hekimliği müfredat içerisine dahil etmek ve öğrencilerin birinci basamak ile sürekli olarak iç içe bulunmalarını sağlamaktır. Tıp fakültesinden yeni mezun olmuş ya da uzmanlık eğitimini yeni tamamlamış doktorların ilk görev yerleri genellikle kırsal alanlar olmaktadır. Kırsal alanların ihtiyaçları, sosyokültürel ve fiziki şartlarının farklılığı nedeniyle hekimlerin eğitimleri içerisinde kırsal hekimlik uygulamalarına yer verilmesi gerekmektedir. Koruyucu ve tedavi edici hizmetler arasında; anne ve çocuk sağlığı, aşılama, aile planlaması, bulaşıcı hastalıklarla mücadele, kronik hastaların izlenmesi, sağlık eğitimi, sunulan hizmetlerle ilgili kayıtların düzenlenmesi sayılabilir. Birçok kırsal bölge yaşlı ve çocuklarca yoğun nüfusa sahiptir. Çalışabilecek özellikteki 20-50 yaş arası bireylere daha az oranda sahip olan kırsal bölgelerdeki bu tür toplulukların bağımlılık oranı ise daha yüksektir.

Pandemi döneminde Covid-19 nedeniyle sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan çeşitli aksaklıklar birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin her alanında karşımıza çıkmıştır. Kırsal hekimlikte ise ulaşım, coğrafi koşullar, muayene koşulları (fiziksel ortam, pandemi önlemleri gibi), koruyucu sağlık hizmetleri (kanser taramaları, aşılamalar), personel sayısında yetersizlik gibi konularda çeşitli problemler yaşanmıştır. Birinci basamakta koordinasyon ve planlamanın sağlanmasıyla virüsün yayılımını önlemek için yapılan girişimler fayda verirken, covid aşılarının uygulanmaya başlamasıyla birinci basamak hekimleri ve sağlık personelleri koruyucu hekimliğin parlayan yıldızları olmuştur. Gezici sağlık hizmetleri sayesinde hem aile hekimleri hem de filyasyon ekipleri ile kırsalda aşılama oranları başarılı seviyelere gelmiştir. Kırsal hekimlikte sadece pandemi süresince değil sonraki süreçte de mezuniyet öncesi ve sonrası eğitimlere kırsal hekimlik pratiğinin eklenmesi, sağlık personeli sayısı ve gücünün arttırılması, çalışanlar için maddi destek ve teşvikin sağlanması, teknolojik kaynakların arttırılması konularında gerekli çalışmaların yapılması oldukça önem arz etmektedir.

#172