Mütareke İstanbul’unda Yayınlanan “Aile Tabibi” Adlı Bir Gazete.

Ruşen Topalli

Anahtar Kelimeler: Süreli Yayın, Gazete, Tarih, Avanzade Mehmet Süleyman, Aile Hekimliği

Amaç:

Aile tabibi tamlaması, aile hekimliği uzmanlığının ortaya çıkmasından çok önce halkımız tarafından kullanılmaktaydı. Türkiye’de Aile Tabibi adıyla yayınlanan ilk kitap 18. Ulusal kongremizde bir poster bildiri ile sunulmuştu. Bu kez de “Aile Tabibi” adını taşıyan ilk süreli yayının tanıtılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Gazete ve sahibi Avanzade Süleyman hakkında kaynak araştırması yapılmış. Gazetenin Milli Kütüphane’de bulunan dördüncü sayısı künye ve içerik açısından incelenmiştir.

Bulgular:

Gazeteyi yayınlayan, Avanzade Mehmet Süleyman’ın (1871 – 1922) esas mesleği eczacılıktır. Üretken bir kişi olup geride yüzden fazla telif ve çeviri eser bırakmıştır. Hem imtiyaz sahibi, hem de başyazarı olduğu “Aile Tabibi” gazetesi haftalık olarak çıkarılmaya başlanmış ve sadece dört sayı yayınlanmıştır. İncelenen 27 Kanunusani 1338 (27 Ocak 1922) tarihli dördüncü sayısı ikişer sütunlu 8 sayfadan oluşmaktadır. Haftada bir neşrolunan “musavver (resimli) sıhhi gazete” olarak tanımlanmasına karşın bu sayısında resim bulunmamaktadır. İlk sayfada “İfade-i Mahsusa"nın ardından yer alan “Faziletkar Bir Hanımefendi” başlıklı yazıda Amerikan Kızılhaç yardım komitesi başkanlığına seçilen Naciye Hanım’dan bahsediliyor. “Sual ve Cevap” kısmında okuyuculardan gelen sorular ve cevapları yer alıyor. Örnek olarak: Saçlarının sertliğinden yakınan, iyi bir diş tabibi tavsiyesi isteyen, en iyi gut ilacını soran okuyuculara verilen cevaplar sayılabilir. Bunu “Güzel Sözler” ve “Gülünçlü fıkralar” başlıkları izliyor. “Şıranın Faydaları” başlıklı kısa yazıda şıranın ve üzümün yararlarından bahsediliyor. Bunu izleyen “Yürümekle Tedavi” kısmında yürümenin faydaları ve nasıl yürünmesi gerektiği anlatılmış. “Yangın” başlıklı yazıda ise tuz ve nişadırla hazırlanan bir yangın söndürücü karışımı ve kullanılması tarif ediyor. “İdare-i Beytiye” (Ev idaresi) kısmında ise bu sayıda özel bir salamura yapımı anlatılmış. Gazetede yer alan “Tereyağ” başlıklı son yazı ise “hem deva hem gıda” olarak tanımlanan tereyağının yararlarından ve kullanılmaması gereken durumlardan söz ediyor.

Sonuç:

Aile hekimi adının çok eskiden beri bilindiğinin bir başka kanıtı olan “Aile Tabibi” gazetesi, okuyucularına sağlıklı yaşam bilgileri vererek, aile hekimliğinin koruyucu hekimlik görevini 98 yıl öncesinden ortaya koymaktadır.

Kaynaklar:

#10