Aile Hekimliğinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbbi Uygulamalar Olabilir mi? Mümkün mü?

Remziye Nur Eke

Anahtar Kelimeler: Geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi uygulamalar, aile hekimliği, bütüncül yaklaşım

Amaç:

Ülkemizde ve yurt dışında yapılan pek çok çalışma geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarına talebin her geçen gün arttığını göstermektedir. Bu tür tıbbi uygulamaların göz ardı edilmesinin toplum sağlığını korumaktan çok riske etmeye yol açacağı aşikârdır.
Bu araştırmanın amacı aile hekimliği disiplini içinde GETAT uygulamalarının yerini araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmada tıp alanında sıklıkla kullanılan arama motorları olan PubMed ve Scholar Google’da Mart 2020 itibariyle “Birinci basamakta geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi uygulamalar” konulu makaleler tarandı. Tarama sonucunda bulunan ilişkili makaleler değerlendirmeye alındı.

Bulgular:

Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre Geleneksel Tıp; fiziksel ve ruhsal hastalıklardan korunma, bunlara tanı koyma, iyileştirme veya tedavi etmenin yanında sağlığın iyi sürdürülmesinde de kullanılan, farklı kültürlere özgü teori, inanç ve tecrübelere dayalı, izahı yapılabilen veya yapılamayan, bilgi, beceri ve uygulamaların bütünüdür. DSÖ, 2014-2023 Geleneksel Tıp Stratejisi ile geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın kanıta dayalı, güvenilir ve etkin bir şekilde sağlık sistemine entegrasyonunu amaçlamıştır.
Yapılan çeşitli çalışmalarda; hasta ve hasta yakınlarının büyük çoğunluğunun sadece hekimlerinin önerilerini uygulamadıkları, ev ilaçları ya da alternatif tedavileri de denedikleri; birinci basamak hekimlerinden bu hizmeti alan popülasyonun memnuniyet düzeyinin daha yüksek olduğu ve birinci basamak hekimlerinin/aile hekimlerinin özellikle nüfusun talep ettiği GETAT uygulamalarına olan ilgilerinin arttığı, bu konuda eğitim almak istedikleri görülmüştür.

Sonuç:

Tüm dünyada GETAT uygulamalarına olan ilgi her geçen gün artmaktadır ve pek çok hasta aile hekimlerinden alternatif tedavi yöntemleri ile ilgili bilgi almak istemektedir. Bu yüzden modern tıp eğitimi alan, müfredatında GETAT uygulamalarına yer verilmeyen ülkemiz aile hekimlerinin ilgili yöntemler konusunda bilgilendirilmesi/eğitilmesi, ilgi duyan hekimlerin bu yöntemleri uygulama konusunda desteklenmesi, bu uygulamaların ehil ellerde yapılmasını sağlayarak halk sağlığının korunmasına katkı sağlayabilir.
Ayrıca; kanıta dayalı, etkinliği bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuş GETAT uygulamalarına hastalarının tedavi konusundaki davranışlarını daha iyi bilmeleri nedeni ile aile hekimlerinin dahil edilmesinin aile hekimliği çekirdek yeterliliklerinden biri olan biyopsiksosyal modelin psikososyal ayağının güçlendirilmesi noktasında da etkili olacağı düşünülmektedir.

Kaynaklar:

1. Resmi Gazete. Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik, 6 Temmuz 2005 tarih ve 25867 sayılı Resmi Gazete.
2.WHO Traditional Strategy 2014-2023. http://apps.who.int/iris/bitstream /10665/92455 /1/9789241506090 _ eng.pdf. (Erişim tarihi: 15.11.2016).
3.Resmi Gazete. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği, 27 Ekim 2014 tarih ve 29158 sayılı Resmi Gazete.
4.Akdeniz M, Baltacı D, Işıldar H, Kara İH, Yaman H, Geleneksel Halk Tedavilerinin Birincil Sağlık Bakımı Üzerine Etkisi: Ön Çalışma. Konuralp Tıp Dergisi 2012;4(3):1-11.
5.Öztürk C, Karayağız G. Exploration of the use of complementary and alternative medicine among Turkish children. Journal of Clinical Nursing 2007;17(19):2558-64.
6.Oğur R, Korkmaz A, Bakır B. Herbal Treatment Usage Frequency, Types and Preferences in Turkey. Middle East Journal of Family Medicine 2006;14(3):1-8.
7.Kotsirilos V. GPs' attitudes toward complementary medicine. Australian Family Physician. 2007; 36(3):270-271.
8.Zolman C, Vickers A. ABC of complementary medicine: Users and practitioners of complementary medicine: BMJ 1999; 319(7213):836-8.

#122