Hipertansif Bireylerde İzometrik El Yayı Egzersizi Yararlı mı?

İsmet Tamer, Ferda Kaya Zaman

Anahtar Kelimeler: Hipertansiyon, egzersiz, el yayı

Amaç:

Hipertansiyon oluşturduğu hedef organ hasarı ile önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Hipertansiyon tedavisinde kilo kontrolü, diyette tuz kısıtlaması, egzersiz, alkol kısıtlanması ve diyet önerileri ilaç tedavisi kadar önemlidir. Egzersiz programı ile birlikte yapılan yaşam tarzı değişiklikleri hipertansiyondan korunma, tedavi ve kontrolünde etkilidir. Bu çalışmanın amacı düşük yoğunluklu izometrik el yayı (handgrip) egzersizinin hipertansif hastalarda kan basıncı seviyelerini düşürmede etkili olup olmadığını değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem:

Çalışmaya hipertansiyon nedeniyle başvuran 40 – 70 yaş arası hastalar arasından anamnez ve fizik muayene sonrası başkaca sistemik hastalığı olanlar, el yayı egzersizini yapamayacak eklem rahatsızlığı ya da carpal tünel sendromu bulunanlar ve tütün ürünleri kullananlar dışlanarak 32 (22 kadın, 10 erkek) hasta dahil edildi. Hastaların antropometrik ölçümleri yanı sıra istirahat kan basınçları alındı; el yayı ile nasıl egzersiz yapacaklarının eğitimi verildi. Dört hafta boyunca gün aşırı, el yayını her iki el ile azami güçle 10 kez sıkıp her defasında 5 saniye sıkılı tutmaları, bunu ikişer dakikalık dinlenme aralarıyla 4 set şeklinde tekrarlamaları istendi. Hastaların diyet ya da ilaç tedavilerine müdahale edilmedi. Her hafta bir kez çalışmayı yürüten hekim tarafından aranarak kısa bir motivasyon görüşmesi yapıldı, egzersizleri hatırlatıldı. Dört haftanın sonunda hastaların istirahat kan basınçları yeniden ölçüldü.

Bulgular:

Hastalardan üçü çalışmadan ayrıldılar. Kalan 29 hasta (19 kadın, 10 erkek) 4 haftalık izometrik egzersiz programını tarif edildiği şekliyle tamamladılar. Dört haftanın sonunda istirahat kan basınçları yeniden ölçüldü ve sistolik kan basıncı ölçümlerinde çalışma öncesi ölçümlere kıyasla ortalama 6 mmHg düşüş görüldü. Diyastolik kan basıncında ise ortalama 3 mmHg düşüş saptandı. Çalışma öncesi istirahat sistolik ve diyastolik kan basınçları ile dört haftalık egzersiz sonrası kan basıncı ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0.05).

Sonuç:

Hipertansif hastalarda egzersiz, hastanın kardiyovasküler özellikleri ve kas-iskelet
yapısına uygun planlanmalıdır. Kılavuzlarda önerilen haftada 150 dakika süreli aerobik egzersizler her hastaya sürdürülebilir olmayabilir. Böylesi durumlarda el yayı egzersizleri gibi vücuda yük bindirmeyen hafif egzersizler faydalı olabilir.

#139