Covid-19 Pandemi Döneminde Bireylerin Ruhsal Durumları ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Yaşam Kalitelerine Etkisi

Fatma Şahinbaş, Memet Taşkın Egici, Emine Zeynep Tuzcular Vural

Anahtar Kelimeler: Covid-19 pandemisi, yaşam kalitesi, fiziksel aktivite, ruhsal durum

Amaç:

Çalışmamızda bireylerin pandemi dönemindeki ruhsal durumları ve fiziksel aktivite düzeyleri tespit edilerek yaşam kalitelerine etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Araştırma, tanımlayıcı-kesitsel özellikte olup Mayıs- Eylül 2021 Haydarpaşa Numune EAH Aile Hekimliği polikliniklerinde yapıldı. Bireylere Katılımcı Bilgi Toplama Formu, Kısa Form-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği(BDÖ), Beck Anksiyete Ölçeği(BAÖ) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi(kısa) uygulandı. p<0.05 istatistiksel anlamlı kabul edildi.

Bulgular:

Çalışmaya katılan 179 kişinin %48.6’sı kadın, %40.0’ı evli, %32.’si bekar, %28.0’i dul/boşanmış ve yaş ortalamasının 39.21±13.66 olduğu belirlenmiştir. Bireylerin %44.6’sının kronik hastalığı olup %42.9’u düzenli ilaç kullanmakta; %57.1’i sigara kullanmaktadır. Katılımcılardan %43.4’ü Covid-19 enfeksiyonu geçirdiğini, %56.6’sı geçirmediğini belirtmiştir. Kronik hastalığı olanların %59.0’u Covid-19 enfeksiyonu geçirirken, %41.0’i enfeksiyonu geçirmemiştir. Covid-19 enfeksiyonu geçirme durumuyla kronik hastalığı olma arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (x2=13.842, p<0.001). Covid-19 geçirenlerin BAÖ ve BDÖ puanı ortancaları geçirmeyenlere göre anlamlı yüksek bulunmuştur. (z=2.161, p=0.031), (z=3.496, p<0.001). Covid-19 enfeksiyonu geçirmeyenlerin SF-36 ölçeği alt gruplarında puan ortancaları da enfeksiyonu geçirenlere göre anlamlı yüksek bulunmuştur. BAÖ ve BDÖ sınıflamalarına göre bireylerin %24.0’ünde hafif, %38.9’unda orta, %21.1’inde şiddetli anksiyete; % 15.3’ünde minimal, %18.9’unda hafif, %38.9’unda orta, %26.9’unda şiddetli depresyon bulguları saptanmıştır. Kronik hastalığı olanların BAÖ ve BDÖ puanları daha yüksek bulunmuştur (p<0.001). Bireylerin yaşlarıyla SF-36'nın bazı alt grup puanları arasında zayıf düzeyde, negatif yönlü; BDÖ puanları arasında zayıf düzeyde, BAÖ puanları arasında ise çok zayıf düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki bulunmaktadır (p<0.001). SF-36'nın bazı alt gruplarıyla BAÖ, UFAA Toplam Fiziksel Aktivite ve Yürüme puanları arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0.05).

Sonuç:

Çalışmamızda pandemi döneminde bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin azaldığı, anksiyete ve depresyon eğilimlerinin arttığı ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiği görülmüştür. Kronik hastalık takiplerinin sık olduğu aile hekimliği polikliniklerinde Covid-19 enfeksiyonu geçirme oranı toplum ortalamasına göre yüksek bulunmuştur. Enfeksiyonu geçirenlerin anksiyete ve depresyon ölçek puanlarının arttığı görülmüştür. Pandemi şartları göz önüne alınarak yaşam tarzı değişiklikleriyle bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri artırılmalı ve ruhsal bozukluklara karşı psikolojik destek sağlanmalıdır.

#43