Periyodik sağlık muayenesi ile tespit edilen derin anemi olgusu

Meltem Gül, Memet Taşkın Egici, Emine Zeynep Tuzcular Vural, Hilal Özkaya

Anahtar Kelimeler: demir eksikliği, anemi, periyodik sağlık muayenesi, aile hekimliği

Giriş:

Anemi, milimetreküpte hemoglobin konsantrasyonu, hematokrit ya da eritrosit sayısının azalması olarak tanımlanır. Anemik hastaya ilk tanısal yaklaşım ayrıntılı öykü, fizik muayene ve birincil basamak testlerini içerir. Çocuklarda mikrositik aneminin en sık görülen nedeni demir eksikliği anemisidir(DEA).Ülkemizde değişik yaş gruplarında yapılan geniş kapsamlı çalışmalarda DEA'nın %30-78 gibi çok yüksek oranlarda olduğu tespit edilmiştir.Tanı düşük ferritin, düşük serum demiri, düşük transferrin, düşük transferrin satürasyonu ile konur. Hemoglobin, hematokrit değerleri ve MCV yaşa göre azalmıştır Eritrosit indekslerinden MCH (< 27pg),MCHC (<%30),RBC azalmıştır.RDW artmıştır.(>16-17). Özellikle süt çocukluğu ve adolesan dönemde DEA gelişmesine en sık yol açan neden, artan demir ihtiyacının beslenme ile karşılanmamasıdır.Rutin öğrenci muayene izlem formu ile tarafımıza başvuran,aktif şikayeti olmayan ve tetkiklerinde derin anemi saptanan olguyu sunmayı amaçladık.

Olgu:

13 yaşında kız hasta, Haydarpaşa Numune Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne okul tarafından periyodik izlem yapılması amacıyla yönlendirilmişti.Kronik hastalık öyküsü ve aktif şikayeti yoktu.Fizik muayenesinde ciltte ve mukozalarda solukluk dışında patoloji saptanmadı.Yapılan tetkiklerinde HGB:7.5 g/dL,HCT:%27.2, MCV:57.70 fL, MCH:16.50 pg, MCHC:27g/dL,RBC:4,PLT:470.00 K/µ,WBC:5.18 K/µ,ferritin:2 ng/mL,serum demiri:8 ug/dL,demir bağlama kapasitesi:420 ug/dL,RDW:%21,vitamin B12:206 pg/ml,folat:5.3ng/ml saptandı.Hemoglobin elektroforezi normal tespit edildi.Hastanın menstrüel öyküsünde patoloji saptanmadı.Demir eksikliği etiyolojisi açısından detaylı sorgulandı,çocuk hastalıkları kontrolü önerildi.Demir eksikliğinin alım azlığına bağlı olduğu düşünüldü.Oral demir tedavisi başlandı.Beslenme önerilerinde bulunuldu.Kontrol muayenesi için tekrar tarafımıza başvuran hastanın bakılan tetkiklerinde HGB:11.2 g/dL,HCT:%37.3,MCV:73 fL,MCH:22.5pg,PLT:440.00 K/µ,WBC:6.96 K/µ,RDW:%15.3,ferritin:5ng/mL,demir:36ug/dL olarak saptandı.Demir tedavisine devam edilmesi ve takibi önerildi.

Sonuç:

Periyodik sağlık muayenesi, henüz bir hastalık belirtisi göstermeyen sağlıklı kişilerin, tarama testleri ve fizik muayene ile danışmanlık ve sağlık eğitimi yoluyla sağlıklarının korunmasına katkıda bulunmak amacıyla yapılan düzenli sağlık kontrolüdür. Aile hekimliği, sağlık hizmeti sunum sistemiyle ilk tıbbi temas noktasını oluşturur. Periyodik sağlık muayenesi sağlığı geliştirme ve hastalıkları önleme bağlamında birinci basamak uygulamalarının önemli bir bileşenidir. Aile hekimleri, kendilerine bağlı popülasyonun sağlıklarını koruma ve iyileştirme konusunda çok önemli bir konuma sahiptir. Sık görülen demir eksikliğinin gözden kaçmaması için periyodik muayenelerde dikkat edilmesi önemlidir.

Kaynaklar:

1-Akyüz Özkan E, Hüsrevşahi H. Çocuklarda Anemiye Yaklaşım, Klinik Tıp Pediatri Dergisi Cilt: 10 Sayı: 1 Ocak - Şubat 2018
2- T. C. Sağlık Bakanlığı, Anne Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü. 12- 23 aylık çocuklarda demir kullanımı araştırması raporu, 2008, Ankara
3- Oski FA, Brugnara C, Nathan DG. A diagnostic approach to the anemic patient. In: Nathan DG, Orkin SH, eds. Nathan and Oski’s hematology of infancy and childhood. 5th ed. Philadelphia, PA: W.B. Saunders Co., 1998:375-84.
4-Ersoy E,Saatçi E,Periyodik Sağlık Muayenelerine Genel Bakış,Türk Aile Hekimliği Dergisi,2017;21(2):82-89

#114