Haydarpaşa Numune Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’nde Diyabetik Ayak Kliniği ile Tanısı Konan Bir Diyabetes Mellitus Olgusu
Nurefşan Yaman Altuntaş, Memet Taşkın Egi̇ci̇, Işık Gönenç, Akın Dayan
Anahtar Kelimeler: aile sağlığı merkezi, diyabetik ayak, komplikasyon
Giriş:
Dünyada en sık rastlanan endokrin hastalık olan Tip 2 Diabetes mellitus (DM) tanılı hastalar, mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlar yaşarlar. Diyabetli hastalarda en sık alt ekstremitelerde nörolojik hasar ve tıkayıcı damar hastalığı nedeniyle dolaşım bozukluğu ortaya çıkar.
Bu olgu sunumunda, daha önce tanı konmamış ancak diyabetin geç komplikasyonu olarak ayağında iyileşmeyen açık yarası ile Eğitim Aile Sağlığı Merkezi (E-ASM)’ mize pansuman amacıyla başvuran tip 2 DM olgusu sunulmaktadır. DM'li hastalarda komplikasyonların gözden kaçmaması için aile hekimlerinde farkındalık oluşturulması amaçlanmıştır.
Olgu:
E-ASM’ mize sağ ayağında iyileşmeyen yarasına pansuman yaptırmak amacıyla başvuran 41 yaşındaki erkek hasta, yaklaşık iki hafta önce ayağına ev tipi fırın düşürdüğünü belirtti. Sağ ayak ikinci parmakta tırnak yatağının altından proksimal interfalangeal ekleme uzanan 2 cm uzunluğunda nekrotik alan ve üçüncü parmakta bal rengi kurutlu lezyon görüldü. Ayak metatarsında horizontal uzanan 3 cm'lik ekimotik alan mevcuttu. Çok su içtiğini ve çok idrara çıktığını belirten hastada başka kronik hastalık ve ilaç kullanımı yoktu. Annesinde tip 2 DM olan hastanın yapılan tetkiklerinde;
Açlık kan şekeri:333 mg/dl, HbA1c: %13,7, idrarında 3+glukoz bulundu. İdrarında keton negatifti. Hasta acil servise, yatış kararı açısından yönlendirildi. Kan şekeri regülasyonu ve sıvı replasmanı amacıyla yatırılan hastaya, 50 mg Vildagliptin+ 1000 mg Metformin kombinasyonlu ilaç reçete edilerek ve ayak yarasının debridman ve günlük pansumanlarla iyileşmeye bırakılarak taburcu edilmsinden sonra pansumanları tarafımızca yapılmış ve iyileşme sağlanmıştır.
Sonuç:
Diyabetin önlenebilir kronik komplikasyonlarından olan diyabetik ayak ile en önemli başa çıkma stratejisi, riskli kişilerin belirlenmesi ve uygun önlemlerin alınmasıdır. Kan şekerinin düzenlenmesi, hastalara ayak bakımı eğitimi verilmesi, ayak bakımının sağlanması, erken tanı konulması gibi tedbirler, yaşam kalitesini ileri düzeyde bozan, çok önemli morbidite ve mortalite sebeplerinden biri olan diyabetik ayağı önlemede en etkili yöntemlerdir. Hekimler iyileşmeyen ayak yarasıyla başvuran hastalarda diyabetik ayağı mutlaka akıllarına getirmeli ve tanı almamış bir DM hastasının geç dönem komplikasyonla karşımıza çıkabileceğini hatırlamalıdırlar.
Kaynaklar:
1-Güner A. Diabetik Hastaların Diabetik Ayak İle İlgili Bilgi ve Tutumlarının İrdelenmesi ve HbA1C’nin Diabetik Ayak İle İlişkisi, Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul, 2005.
2. Gordois A, Scuffham P, Shearer A, Oglesby A, Tobian JA. The health care costs of diabetic peripheral neuropathy in the US. Diabetes Care 2003; 26: 1790-5.
3. International Diabetes Federation. Time to Act: diabetes and foot care. Brussels International Diabetes Federation 2005.
4. Batkın D, Çetinkaya F. Diabetes Mellitus Hastalarının Ayak Bakımı ve Diabetik Ayak Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları, Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 2005; 14: 6-12.
5. Çaparuşağı Neşe A, Ovayolu N. Diyabetik Ayak ve Bakımı (Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi Cilt: 9 Sayı: 2 2006: 89-97)
#111