Gebelikte Konstipasyon Görülme Sıklığı
Bahadir Yazicioğlu
Anahtar Kelimeler: Gebe, Konstipasyon, Yaşam kalitesi
Amaç:
Gebelik fizyolojik bir değişiklik olarak adlandırılmakla birlikte, gebelerde tüm vücutta olduğu gibi gastrointestinal sistemde de bazı değişiklikler önemli olur. En önemli değişme; özellikle son trimesterda progesteron hormonunun artmasına bağlı olarak ortaya çıkan genel düz kas gevşemesidir. Bu durum motiliteyi azaltır, su emilimini artırır ve uterus içinde büyüyen fetüs ile birlikte intraabdominal basıncın artışına destek çıkar. Gebelik sırasında görülen gastrointestinal yakınmaların çoğu anne ve fetus için hayati tehlike oluşturmasa da, etkilenen kadınlarda yaşam kalitesi önemli ölçüde bozulmakta ve sık sık doktora başvurmaya neden olmaktadır. Çalışmada gebelerde konstipasyon prevalansını ortaya çıkarıp muhtemel etkenlere yönelik çözüm önerileri verilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem:
Çalışma Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Doğum kliniklerinde yatan 18 yaş ve üzerinde olan, gebeliğinin son trimesterındaki gebeler ile yapılmıştır. Çalışma tanımlayıcı kesitsel tipte planlanıp yapılmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden gebelere yüz yüze görüşerek anket uygulanmıştır. Konstipasyon tanısında "Gebelikte Konstipasyon Tanısı İçin Basitleştirilmiş Kriterler" kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket program aracılığı ile tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Konstipasyon nedeni olabilecek demir preparatı kullanım durumu ve hipotroidi varlığı ile konstipasyon arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için ki-kare testi ile değerlendirme yapılmıştır.
Bulgular:
Çalışma toplam 635 gebe ile yapılmıştır. Çalışmaya katılan gebelerin yaş ortalaması 29,18 (min. 18 ve maks. 44) olarak bulunmuştur. Çalışmaya katılan gebelerin 225'ine (%35,4) konstipasyon tanısı konmuştur. Gebelikte veya öncesinde hipotiroidi tanısı konulan gebe sayısı 36 (%5,7) olduğu görülmüştür. Düzenli olarak demir preparatı kullanan gebe sayısı 132 (%20,8)'dir. Hem hipotiroidi ile konstipasyon arasında (X:16273; p:0,000) hem de demir preparatı kullanımı ile konstipasyon arasında (X:26758; p:0,000) anlamlı ilişki bulunmuştur.
Sonuç:
Gebelik fizyolojik bir değişiklik olmakla birlikte, patolojik olmasa bile bir çok fizyolojik olmayan duruma neden olmaktadır. Gastrointestinal yan etkiler ve bunlar içinde de konstipasyon sık görülen bir durumdur. Büyüyen fetüs, hormonal değişiklikler ve benzeri etkenler bu durumun görülmesine ve şiddetlenmesine neden olur. Gebelerin yakın takip edilmesi, semptom sorgulaması yapma gibi yaklaşımlar ile konstipasyon durumunun oluşması engellenebilir veya önlenebilir.
Kaynaklar:
1.Kaya Odabaş R , Taşpınar A . Gebelikte Konstipasyon Görülme Durumu ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 250-258.
2. Eraydın A, Akarsu E. Gebelikte Hipotiroidi. Turkiye Klinikleri J Endocrin 2016;11(1):10-14.
3. Aygün C, Aygün BK. Gebelik ve Konstipasyon. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010;17 (1):71-75.
4. Can R, Dereli Yılmaz S, Çankaya S, Kodaz N.Gebelikte Yaşanan Sorunlar ve Yaşam Kalitesi İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum. 2019;29(2):58-64.
#71