İklim Değişikliği ve Afetler ile mücadelede bir öneri: "Yeni Nesil Anadolu Darüşşifaları; Afetlere Dirençli Aile Sağlığı Merkezleri"
Tarık Eren Yılmaz
Anahtar Kelimeler: İklim değişikliğine uyum, Afet yönetimi, Afetlere dirençli aile sağlığı merkezleri, 2021 Türkiye Afet Eğitim Yılı
Konuşma Özeti:
Ülkemizde başta depremler ve iklim değişikliğinin neden olduğu olaylar olmak üzere pek çok afet yaşanmaktadır. Afetin merkezinde “insan” afet yönetiminin merkezinde ise "sağlık hizmetleri" bulunmaktadır.Afet yönetiminin başarısı; sağlıkta afet yönetiminin başarısı ile doğrudan ilişkilidir. Sağlık yönetiminin temelinde de en yaygın sağlık hizmeti sunumu yapan birinci basamak sağlık hizmetleridir, dolayısıyla aile hekimleridir. Afet yönetim sürecinin her aşamasında bağlı bulunduğu yerel idare ile birlikte hareket edip yardımcı olması istenen aile hekimlerinin üzerine düşen görevler daha önceki çalışmalarımızdan derlenerek bu sunumumuzda özetlenmiştir.Ayrıca bir aile hekimliği asistanı olarak afet yönetimi üzerine neler yapabilirimin cevabı verilmeye çalışılmıştır:
• Afet Tıbbı ders(ler)ini kendi müfredatlarında işlenmesi hususunu daha çok talep edebilir.
• Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) Temel Eğitim Sertifikasyonunu alabilir ve UMKE ekibine dahil olabilir.
• AFAD Gönüllüsü olabilir, çevresindekilere bu hususun yaygınlaşmasına katkı sunabilir.
• “HAZIR OL” Türkiye eğitim seferberliğine önemli bir paydaş olabilir.Kendi ASM’lerinde afet eğitimi farkındalık çalışmalarına AFAD tarafından hazırlanan afişler ve eğitim videoları ile destek sunabilir.
• Kendisinin ve ASM’sinin afet planlarını ve afet hazırlıklarını yapabilir: Afet dolabı, Afet Çantası, Tehlike Avı vb.
• Risk yönetimini esas alarak hizmet verdiği toplumun değerlendirmesini önceden yapabilir ve notlar alabilir.
• (Sağlık) “Afet Yönetimi Yüksek Lisans” eğitimi alabilir.
• Psikososyal Destek ve Müdahale açısından destekleyici olabilecek “Aile Danışmanlığı” Eğitimi ve Sertifikası alabilir.
• Uluslararası kuruluşlarda üye olabilir ve faaliyetlerinde rol alabilir: Wonca Afet Tıbbı Özel İlgi Grubu (Wonca SIP/ CM)
Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ve ülkeler tarafından imza altına alınan afet risklerinin azaltılmasına ilişkin Sendai Çerçeve Belgesi kapsamında 4 temel öncelik alanı belirlenmiştir.Sunumuzda şu önerilere özellikle kulak verilmiştir:
“Ulusal sağlık sistemini afete dirençli hale getirmek için her basamak sağlık hizmetlerine ve özellikle yerel seviyeye önem verilmesi, sağlık çalışanlarının farkındalık ve kapasitelerini arttırma yolunda çalışmaların yapılması, afet tıbbı alanında eğitim kapasitesinin desteklenmesi";
"Okullar, hastaneler ve fiziksel altyapılarda, afete dirençli ve dayanıklı yeni bina inşası ve/veya mevcut binaların güçlendirilmesi, yapı standartlarının oluşturulması” ve “Öncekinden Daha İyisini Kurmak” adına sunumuzda bazı proje önerilerinde de bulunulmuştur. Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerine Olumsuz Etkilerinin Azaltılması Ulusal Programı ve Eylem Planı” da aile hekimlerine bu konuda eğitimlerin verilmesinin önemine değinmiş ve sağlık kuruluşlarının hizmet sunumu sırasında kullanacağı binaların çevre dostu binalar şeklinde yapılması hususunda teşviklerde bulunmuştur. Böylelikle emisyon salınım düzeylerinin azaltılması adına yenilenebilir enerji kullanımını, etkin su kullanımını, gün ışığından azami derecede istifade edilmesini ve yeşil alanlara geniş yer verilerek hava sirkülasyonun artırılmasını hedeflemiştir.Tüm bu ve benzeri kriterleri karşılayan, afetlere dirençli ve yeşil bina sertifikalı ve ilk defa bu kongrede prototipini sunduğumuz ve açıkladığımız “Yeni nesil Anadolu Darüşşifaları; Afetlere Dirençli Aile Sağlığı Merkezleri” projesine yerel yönetiminden her kesimin sahip çıkmasının önemi üzerinde durulmuştur.Böylelikle AFAD tarafından bu seneki "İklim Değişikliği ve Yerel Dirençlilik" temasına da katkıda bulunmaya çalışılmıştır.
Tüm bu görev tanımlamalarına, ilgili hususlara ve önerilere yakın zamanda TAHUD tarafından yayınlanması planlanan “Sağlıkta Afet Yönetiminde Aile Hekimlerinin Rolü” adlı kitapta geniş bir şekilde yer verilmiştir.Gerek Ulusal Aile Hekimliği Kongresinde bu konuya yer vererek gerekse de ilgili kitabın yayın sürecine katkı sunarak TAHUD, AFAD tarafından ilan edilen “2021 Türkiye Afet Eğitim Yılı”na önemli katkılarda bulunmuştur. Katkılarından dolayı TAHUD’a teşekkür ederiz.
#160