Şanlıurfa İlinde Çalışan Aile Hekimlerinin Akılcı Antibiyotik Kullanımı Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışları

Ramazan Ayhan

Anahtar Kelimeler: Antibiyotik, Akılcı Antibiyotik Kullanımı, Antibiyotik Direnci, Aile Hekimleri, Bilgi, Tutum.

Amaç:

Antibiyotikler, hekim reçetelerinde sıklıkla yer alan ve uygunsuz kullanımın en fazla olduğu ilaç grubudur. Bu durumun yol açtığı antibiyotik direncinin hem ülkemizde hem de dünyada oldukça önemli bir sorun teşkil ettiği bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı aile hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirmesi ve bu hususta farkındalığın arttırılmasıdır.

Gereç ve Yöntem:

Prospektif nitelikteki bu çalışma, Şanlıurfa il Merkezi ve ilçelerinde Ocak -Mart 2020 tarihleri arasında görev yapmakta olan ve gelişigüzel örnekleme yöntemi ile ulaşılabilen 272 aile hekimi ile yapılmıştır. Veriler, anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi Statistical Package for the Social Science 25 (SPSS 25) programı ile yapılmış olup %95 güven aralığı ve %5 hata payı ile çalışılmıştır.

Bulgular:

Çalışmaya dahil edilen 272 aile hekiminin %78,7’si (n=214) erkek, %21,3’ü (n=58) kadın olup yaş ortalamaları 36,37±8,95 yıldır. Katılımcıların %95,2’si (n=259) pratisyen hekim, %4,8’i (n=13) aile hekimliği uzmanıdır. En sık reçete edilen ilaçlar %80,9 oranı ile (n=220) ağrı kesicilerdir. Hekimlerin %55,1’nin (n=150) reçetelerinde %25-50 oranında antibiyotikler yer almaktadır. En sık üst solunum yolu enfeksiyonlarında %72,4 (n=197) oranı ile antibiyotik reçetelenmiş olup, bu reçetelerin %74,6’sında (n=203) penisilin grubu antibiyotikler yer almıştır. Üriner sistem enfeksiyonlarında %44,9 (n=122) oranında kinolon tercih edilirken, gastroenteritlerde hekimlerin %53,7’sinin (n=146) hastalarına ilk aşamada destek tedavisi verdiği görülmüştür. Hekimlerin %78,3’ü (n=213) önceki deneyimleriyle, %55,5’i (n=151) standart rehberler ve tedavi kılavuzlarının etkisi ile antibiyotik tercihinde bulunmuştur. Mezuniyet öncesi ve/veya sonrası akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili eğitim alan hekimlerin oranı %88,2 (n=240)’dir.

Sonuç:

Çalışmamıza katılan hekimlerin, birinci basamakta beklenenden daha yüksek oranda antibiyotik reçete ettikleri, tanı ve tedavi rehberlerinden yeteri kadar faydalanmadıkları görülmüştür. Akılcı antibiyotik kullanımı konusunda eğitim alan hekimler, bu konuda kendilerini daha yeterli düzeyde görmektedirler. Mezuniyet öncesi ve mezuniyet sonrası eğitimlerle hekim adayları ve hekimler antibiyotiklerin akılcı kullanımı hakkında bilinçlendirilmelidirler.

Kaynaklar:

#100