Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerine Başvuran Ebeveynlerin HPV Aşısı İle İlgili Tutum Ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Nurçiçek Mutlu, Yasemin Çayır

Anahtar Kelimeler: Aşı, HPV, Karoline HPV Aşılama Tutumları ve İnançları Ölçeği

Amaç:

Çalışmamızda adölesan kız çocuğu bulunan ebeveynlerin HPV aşısı ile ilgili tutum ve davranışlarını araştırmayı amaçladık.

Gereç ve Yöntem:

Çalışma kesitsel tanımlayıcı niteliktedir. Ocak-Mayıs 2021 tarihlerinde Atatürk Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı’na bağlı Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı 9-15 yaş aralığında kız çocuğu bulunan 227 ebeveyn ile yürütülmüştür. Katılımcıların sosyodemografik verileri alınıp; HPV aşısına karşı tutumlarını belirlemek için Karoline HPV Aşılama Tutumları ve İnançları Ölçeği (KHATİÖ) uygulanmıştır. Veriler SPSS 22 ile analiz edilip, anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edilmiştir.

Bulgular:

Katılımcıların yaş ortalaması 37,7±6,8 yıldı. Ebeveynlerin %75,8’i (n=172) kadın ve %95,2’si evli (n=216) idi. Çalışmamıza katılan kişilerin %20,3’ü (n=46) ilköğretim, %30,8’i (n=70) lise, %37,9’u (n=86) lisans, %11’i (n=25) yüksek lisans/doktora mezunuydu. KHATİÖ total puan ortalaması 37±6,5 idi. Puan ortalamaları eğitim seviyesi yüksek olanlarda anlamlı derece yüksekti (p<0,001). Sağlık çalışanlarının puan ortalamasının diğer meslek gruplarına oranla anlamlı derecede yüksek olduğu görüldü (p<0,001). HPV aşısı hakkında aile hekiminden bilgi alan kişilerin oranı %16,7 (n=38) idi. HPV aşısı hakkında bilgisi olanların bilgi kaynakları incelendiğinde en yüksek oran (%20) medyaydı. Daha önce herhangi bir aşı yan etkisi ile karşılaşan kişilerin KHATİÖ puan ortalaması 39,3±7,3 iken; karşılaşmayanların 36,6±6,3 idi. (p=0,039). KHATİÖ total puan ortalaması düşük olanlarda finansal yetersizlik, ulaşım zorluğu, aşı hakkında yetersiz bilgi ve kızlarının yaşının uygun olmadığının düşünülmesi ile ilgili alt boyutlarda anlamlı derecede düşüklük olduğu görülmüştür (p<0,05).

Sonuç:

Çalışmamızda katılımcıların HPV aşısı hakkında tutumları zayıf ve çoğunluğunun bilgisi yetersizdi. HPV aşını bilen kişilerin en önemli bilgi kaynağı medyaydı. Aile hekimlerinin HPV aşısı hakkında bilgi verme oranları oldukça düşüktü. Aşı önündeki en büyük engellerin ise finansal yetersizlik, aşıya ulaşım zorluğu, aşı hakkındaki yetersiz bilgi düzeyi, ebeveynlerin kız çocuklarının yaşının aşı için uygun olmadığı düşüncesi ve çevresindekilerin genelde aşı yaptırmamış olmasıydı. Serviks kanserine karşı koruyuculuğu olan HPV aşılarına karşı ebeveynlerin tutumlarının geliştirilmesi ve aşı önündeki engellerin ortadan kaldırılması için özellikle HPV aşısının ulusal aşı takvimine eklenip sigorta kapsamına alınması yerinde olacaktır.

#149