Tıp Fakültesindeki Araştırma Görevlilerinin Kronotipleriyle Bağımlılık Türleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Yavuz Özcan, Funda Yıldırım Baş, Gökçe İşcan, Canan Özdoğancı
Anahtar Kelimeler: bağımlılık. sigara, sirkadiyen ritim
Amaç:
Tıp fakültesindeki araştırma görevlilerinin kronotip özelliklerine göre internet, alışveriş ve sigara bağımlılıkları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem:
Tanımlayıcı, kesitsel, anket çalışmasıdır. Araştırmaya, çalışmaya katılmayı kabul eden 179 kişi katıldı. Veriler; kişisel bilgi formu, Sabahçıl-Akşamcıl Anketi (SAA), Kompulsif Çevrimiçi Alışveriş Ölçeği (KÇSA), Young İnternet Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Form (YİBT-KF), Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FBNT) sonuçlarından elde edildi. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Kruskal-Wallis ve Korelasyon analizi kullanıldı.
Bulgular:
Katılımcıların yaş ortalaması 28,17 ±3,2 yıl, 129 ‘u (%72,1) kadın, 50 ‘si (%27,9) u erkekti. Kronotipi toplam skoru 50,96±7,9, 26 ‘sı (%14,5) akşamcıl, 129’u(%72,1) ara,24’ü (%13,4) sabahçıl tipte özelliğe sahipti. Kronotip özellikleri ile cinsiyet, medeni durum, sigara ve alkol kullanımı arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmazken, (p=0,10;p=0,31;p=0,89;p=0,16) sigara bağımlılık düzeyleri ile anlamlı ilişki tespit edildi( p=0,025). Young internet bağımlılık skor ort.27,32±7,5, kompulsif çevrimiçi alışveriş ölçeği skor ort. 25,30±19,5, Sigara bağımlılık skor ort. 2,60±3,185 ti. Cinsiyete göre Kronotipi skorları (p=0.016) ve Kompulsif çevirim içi Alışveriş anketinin alt skoru olan Duygu Düzenleme kadınlarda anlamlı derecede yüksekti (p=0.001). Kronotipi tipleri ile sigara bağımlılık skorları arasında anlamlı fark bulundu (p<0.001). ). Akşamcıl tiplerin sigara bağımlılık skor ortalaması 7,33±2,08 ara tiplerin 2±2,65 ve sabahçıl tiplerin 0 dı.
Kronotip skoru ile Young internet (r=-0,20,p=0,06) ve sigara bağımlılık skoru (r=-0,49,p=0,03) arasında negatif, Young internet ve alışveriş skorları arasında pozitif korelasyon tespit edildi (r=0,529; p<0.001).
Sonuç:
Çalışma sonuçlarımız değerlendirildiğinde; kronotipi özelliklerinin bağımlılık üzerine etkili olabileceği tespit edilmiş olup daha geniş çalışmalarla desteklenmelidir. Akşamcıl tiplerin bağımlı olma açısından riskli olduğu görülmekte olup bu özellikteki kişilere önlemler alması yönünde danışmanlık hizmeti verilebilir
Kaynaklar:
#49