Doktorların Vitamin Reçeteleme Durumlarının Değerlendirilmesi - Trakya Üniversitesi Örneği

Burcu Güney, Önder Sezer, Hamdi Nezih Dağdeviren

Anahtar Kelimeler: vitaminler, yersiz reçeteleme, hekimin rolü

Amaç:

Vitaminler, doktor reçetelerinde ve önerilerinde sıkça yer almakta ve kullanılmaktadır. Araştırmamızda doktorların vitamin reçete etmelerini etkileyen faktörleri tespit etmek, vitaminler hakkındaki bilgilerini saptamak ve vitamin reçeteleme davranışları hakkında bilgi sahibi olmak amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Çalışmamızda Trakya Üniversitesi'nde çalışmakta olan ve reçete düzenleyen tüm doktorlara ulaşılmaya çalışarak, Kabul edenlerden hazırlanan anket formunu doldurmaları istenmiştir. Anket formu toplam 40 sorudan oluşmakta olup; soruların 7’si sosyodemografik bilgilere, 13 soru beslenme bilgisine, 13’ü doktorların vitamin reçete etme hakkındaki tutumlarına, 7’si doktorların vitamin reçeteleme davranışlarını etkileyen faktörlere yöneliktir.

Bulgular:

Çalışmaya katılmaya gönüllü olan 368 doktor çalışmamıza dahil edilmiştir. Katılımcıların % 54,6’sı kadın, % 45,4’ü erkek ve %76,6’sı araştırma görevlisiydi. Doktorlar tarafından en sık takviye olarak önerilen vitaminler, D vitamini (% 62.5), C vitamini (% 56,3) ve B12 vitamini (% 54,9) olarak tespit edilmiştir. 36 yaş üzeri doktorlar, meslekteki hizmet süresi 11 yıl ve daha fazla olanlar ve dahili birim doktorları vitaminlerle ilgili bilgi sorularına daha fazla doğru cevap vermişlerdir. Katılımcıların %65,8’i nadiren, %25,3’ü hiçbir zaman, %9’u sıklıkla hastalarına vitaminleri takviye olarak reçete edip önerdiğini belirtmiştir. Çalışmamızda doktorların %82,9’unun hayatında en az bir kez vitamin kullanmış olduğu; tamamına yakınını hastalarına vitaminlerle ilgili beslenme önerisinde bulunduğunu belirtmiştir. Ancak katılımcıların sadece %10’1’i kendini vitaminlerle ilgili beslenme bilgisi bakımından tam olarak yeterli görmektedir. Düzenli vitamin takviyesi kullanan doktorların hastalarına vitamin takviyesi önerme durumunun, hiç vitamin kullanmayan doktorlara göre anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır. Kadın doktorların vitamin takviyesi kullanımının fazla olduğu saptanmıştır; aynı zamanda doktorlar vitamin takviyesi talep eden hasta ve hasta yakınlarının daha çok kadın olduğunu belirtmişlerdir.

Sonuç:

Çalışmamızda katılan doktorların çoğunluğunun takviye için vitamin reçetelenmesi talebine olumsuz yanıt verdikleri saptanmıştır; bu durumun akılcı ilaç kullanımı açısından uygun olduğu söylenebilir. Katılımcılar vitaminler ile ilgili beslenme bilgisi bakımından kendilerini eksik görmektedirler. Mezuniyet öncesi ve sonrası konu ile ilgili eğitimlere ihtiyaç vardır. Kadınların vitaminlere olan ilgi ve eğilimi hakkında yeni çalışmalar yapılmalıdır.

#72