Koroner Arter Bypass Greft Operasyonu Kararı Alınan Hastaların, Birinci Basamakta Koroner Risklerine Yönelik Sağlık Hizmeti Alma Durumları

Meryem Çakır, Habib Çakır, Köksal Dönmez, Ertürk Karaağaç, İsmail Yürekli, Kurtuluş Öngel, Ali Gürbüz

Anahtar Kelimeler: Birinci basamak, bypass, koroner risk

Amaç:

Bu çalışmada amaç koroner arter bypass greft (KABG) operasyonu olan hastaların birinci basamakta koroner arter hastalığı risklerine yönelik koruyucu sağlık hizmeti alma durumlarını araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem:

Kesitsel tanımlayıcı desende planlanan çalışma İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi kliniğinde yapıldı. Çalışmada veri toplamak için sosyodemografik veri formu ve koroner korunmaya yönelik sağlık hizmeti alma durumlarını sorgulayan bilgi formu kullanıldı. Veriler hastalar ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak elde edildi. Çalışmanın istatistik analizi SPSS 16 paket programı kullanılarak yapıldı. Bağımsız iki grup arasındaki farklılıklar ki-kare ve mann whitney testi kullanılarak değerlendirildi. P değerinin 0,05'in altında olduğu değerler istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular:

Çalışmaya toplamda 147 KABG hastası dahil edildi. Hastaların yaş ortalamaları 62.55±8.26 idi. Birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih eden hastaların sigaranın koroner arter hastalığı riskini arttırdığına yönelik daha fazla bilgi aldıkları bulundu (p<0.001). Yine birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih eden hastaların koroner korunmaya yönelik daha fazla egzersiz yapma ve sağlıklı diyet önerisi aldıkları bulundu (p<0.001). Sağlık hizmeti almak için öncelikle birinci basamak sağlık hizmetini tercih eden hastalara daha fazla hipertansiyon (HT), hiperlipidemi (HL) ve diyabetes mellitus (DM) taraması yapıldığı bulundu (p<0.001). HT, HL ve DM tanısı olan hastalardan birinci basamağı tercih edenlerin hastalık kontrollerinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha sık yapıldığı bulundu (p<0.001).

Sonuç:

T.C. Sağlık Bakanlığı 40 yaş üstü tüm bireylerde ve eğer risk faktörü var ise 40 yaş altı bireylerde en az 1 kez kardiyovasküler risk değerlendirilmesi yapılmasını önermektedir (1). Birinci basamakta hastaların sağlıklı yaşam alışkanlığı kazanmaları, kronik hastalıklardan korunmaları ve kronik hastalık tanısı olan kişilerin bakım ve rehabilitasyonunun sağlanması mümkündür ve bu müdehaleler hastaların koroner arter hastalığından korunmaları için oldukça önemlidir (2,3). Bunun için birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik stratejileri arttırmak, birinci basamak hekimlerinin hizmet içi eğitimler ile bu konudaki bilgi düzeyini ve farkındalığını arttırmak ve hastalara daha multidisipliner bir hizmet sunmak amaçlanabilir.

Kaynaklar:

1. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri 2015. Ankara.
2. Akman M, Ciftcili S. Family practice and chronic care model. Türk Aile Hek Derg 2010; 14(1): 32-37.
3. Reynolds R, Dennis S, Hasan I, Slewa J et al. A systematic review of chronic disease management interventions in primary care. BMC Fam Pract. 2018 Jan 9;19(1):11.

#112