Kanama Bozukluğu Hastalarının Takip ve Tedavisinde Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarını Tercih Etme Davranışlarının İncelenmesi

Gökmen Özceylan

Anahtar Kelimeler: Hemofili, Kanama, Aile hekimi

Amaç:

Kanama bozukluğu nedeniyle hemofili derneğine üye olan hastaların hastalıklarına bağlı gelişen sağlık sorunlarında ilk olarak birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih etme davranışlarını incelemek ve tercih etmiyorlarsa nedenlerini tespit etmektir.

Gereç ve Yöntem:

Çalışma basit tanımlayıcı kesitsel bir çalışmaydı. Çalışmanın evrenini Tekirdağ ilinde yaşayan hemofili derneğine üye olan hemofili hastaları oluşturdu (n=48). Çalışmada yüz yüze anket yöntemi uygulandı. Çalışmaya katılanlara rahatsızlıklarında ilk tercih ettikleri sağlık kurumları, yaşları, çalışma ve öğrenci olma durumları soruldu. Ayrıca kanama bozukluklarının tipleri, ağırlık derecesi ve özgeçmişlerinin tercihlerine etkisi incelendi.

Bulgular:

Kanama bozukluğu ile ilgili rahatsızlıklarında birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih eden yoktu. Çalışmaya katılanların %42,9’u (n=18), birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih etmeme sebebi olarak; aile hekimlerinin bu hastalıkla ilgili yeterli bilgisi olmadığını belirtti.

Sonuç:

Kanama bozukluğu olan hastaların aile hekimlerine güvenleri yeterli değildir. Hastalıklarının ağırlığından, tipinden ve profilaktik ilaç kullanımından bağımsız olarak hastalıklarının takip ve tedavileri için birinci basamak sağlık kuruluşlarını tercih etmemektedirler.

Kaynaklar:

1. World Federation of Hemophilia (WFH). World Federation of Hemophilia report on the annual global survey 2007. Erişim zamanı: 19 Mayıs 2020. Erişim adresi: http://www1.wfh.org/publications/files/pdf-1430.pdf
2. Yawn BP, Nichols WL, Rıck M. .Diagnosis and management of Von Willebrand
disease: Guidelines for primary care. AmFamPhysician 2009;80(11):1261-1268.
3.Kavaklı K. Hemofili rehberi 2014. Erişim zamanı: 19.05.2020. Erişim adresi:http://egehemoder.org/Hemofili_Rehberi_2014.pdf erişim tarihi 03.04.2020.
4.Srivastava A, Brewer AK, Mauser-Bunschoten EP, et al. Guidelines of management of hemophilia. World Federation of Hemophilia, 2nd ed. Monitoring health status and outcome. 2010; 14-15.
5.Güldal D, Günvar T, Mevsim V, Kuruoğlu E, Yıldırım E. Aile hekimliği çekirdek yeterlilikleri hastaların beklentileri ile uyuşmakta mıdır? Türk Aile Hekimliği Dergisi 2012; 16(3): 107-112.
6.Ar MC, Balkan C, Kavaklı K. Extended half-life coagulation factors: A new era in the management of hemophilia patients. Turk J Haematol. 2019;36(3):141‐154. doi:10.4274/tjh.galenos.2019.2018.0393
7.Bhardwaj R, Rath G, Goyal AK. Advancement in the treatment of haemophilia. Int J Biol Macromol. 2018;118(Pt A):289-295. Doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.06.084.
8.Schrijvers LH, Schuurmans MJ, Fischer K. Promoting self-management and adherence during prophylaxis: evidence-based recommendations for haemophilia professionals. Haemophilia 2016;22(4):499-506. Doi: 10.1111/hae.12904.
9.Schrijvers LH, Beijlevelt-van der Zande M, Peters M, et al. Adherence to prophylaxis and bleeding outcome in haemophilia: a multicentre study. Br J Haematol. 2016;174(3):454-60. Doi: 10.1111/bjh.14072
10.Kazancı EG, Uğur MC, Oymak Y, Kavaklı K. Hemofili hastalarında selfinfüzyon ve hasta eğitiminin tedavi uyumu üzerine etkisi. The effect of self-infusion and patient education on treatment compliance in hemophilia patients. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2019;9(2):160-163. Doi:10.5222/buchd.2019.80269.
11.Uğur MC, Kavaklı K. Tedaviye uyumsuz ağır hemofili hastalarının prospektif değerlendirilmesi. Turk J Hematol 2019;36:122-140.
12.Akpınar F, Özdemir E, Balcı YI, Polat A. Hemofili hastalarının acil servise başvuru nedenleri. Pamukkale Tıp Dergisi 2015;2:106-109
13.Colvin BT, Astermak J, Fischer K, et al. European principles of haemophilia care. Haemophilia 2008;14:361–374
14.Zerenler M, Öğüt A. Sağlık sektöründe algılanan hizmet kalitesi ve hastane tercih nedenlerinin araştırması: Konya örneği. Selçuk Üniv. Sosyal bilimler dergisi 2007;18:502-519
15.Sulser E. A patient perspective on hemophilia. Seminars in Hematology 2006;43(3):13-16
16.Atasever M, Bağcı H. Türkiye sağlık sistemi 2020, Akademisyen yayınevi. Erişim Tarihi:18.05.2020 sayfa:12-15. Ekitap: https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=zSLbDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR22&dq=hematoloji+polikliniklerinde+hasta+yo%C4%9Funlu%C4%9Fu&ots=QlcMtfbhAy&sig=9UNPQ4jndNvrR5fCQYp7WT943o0&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.
17.Bulut S, Uğurluoğlu Ö. Aile hekimlerinin bakış açısı ile sevk zincirinin değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2018;22(3):118-132

#16