Ankara Şehir Hastanesi Nöroloji Polikliniğine Baş Ağrısı Şikayetiyle İlk Kez Başvuran Hastaların Aile Hekimleri Tarafından Takip Ve Tedavi Edilebilirliğinin Değerlendirilmesi

Esra Hündür Doğan, İrfan Şencan, Hasan Doğan, Adem Özkara

Anahtar Kelimeler: Aile hekimliği, baş ağrısı, birinci basamak

Amaç:

Baş ağrısı en yaygın görülen nörolojik semptomlardan olup günlük yaşantıyı olumsuz etkilemekte, iş gücü kaybına ve yüksek sağlık maliyetlerine neden olmaktadır. Birinci basamakta da sık karşılaşılan bu semptomun yine birinci basamakta yönetilmesi, ilgili uzman tarafından izlenmesi gereken hastaların ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanması için olanak sağlayacaktır. Biz bu çalışmada baş ağrısı ile üçüncü basamağa ilk kez başvuran hastaların birinci basamakta ne oranda yönetilebileceğini göstermeyi amaçladık.

Gereç ve Yöntem:

Araştırmamız kesitsel olup evreni Ankara Şehir Hastanesi nöroloji polikliniklerine 01.02.2020-31.03.2020 tarihleri arasında baş ağrısı şikayetiyle ilk kez başvuran 207 hasta oluşturmaktadır. Çalışmamızda iki ayrı anket formu kullanılmıştır. Birinci formda hastanın muayene işlemleri ve birinci basamakta değerlendirilebilme durumu aile hekimi, nöroloji hekimi ve hastaya sorulmuştur. İkinci formda ise hastaya demografik özellikleri ve tıbbi öyküsüyle ilgili sorular yöneltilmiştir. İstatiksel analiz için IBM SPSS Statistics 23 programı kullanılmış, anlamlılık p<0,05 olarak alınmıştır.

Bulgular:

Katılımcıların baş ağrısının birinci basamakta değerlendirilebilirliği ile ilgili görüşler karşılaştırılmış, aile hekimi ve nöroloji hekimi hastalık yönetimi ile ilgili %96,6 oranında benzer yanıtlar vermiş, bu ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunup aralarında çok iyi düzeyde uyum saptanmıştır. Her iki hekim ortalama %70 oranında hastanın birinci basamakta yönetilebileceğini düşünmüştür. Hastaların ise %9,2’si hekimlerle aynı görüşü paylaşmaktadır. Birinci basamakta çözülebileceği düşünülen vakaların çoğunu primer baş ağrıları oluşturmaktadır. Hastaların bu şikayetle birinci basamağa başvurusunun beklenenden az olduğu, başvuranların ise aile hekiminin önerisinden memnun kalmadığı saptanmıştır.

Sonuç:

Baş ağrısı olan hastalar farklı nedenlerle birinci basamak yerine çoğunlukla üçüncü basamağa başvurmaktadırlar. Çalışmamızda hem nöroloji hem aile hekimi üçüncü basamakta değerlendirilen bu hastaların çoğunun birinci basamakta yönetilebileceğini belirtmiştir. Hekimlerin bu konuda eğitim ve yeterliliğinin arttırılması, aile sağlığı merkezi(ASM) şartlarının iyileştirilmesi, uzman sayısının arttırılarak her ASM’ye en az bir uzman hekimin görevlendirilmesi, toplum bilinçlendirilmesi ile bu hastaların öncelikle birinci basamakta değerlendirilmesi sağlanabilir. Böylece birinci basamağa başvuru özendirilerek, kademeli sevk zinciri uygulanarak ikinci ve üçüncü basamak başvuru yoğunluğu azaltılabilir.

Kaynaklar:

1-Olesen J. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia [Internet]. 2018 Jan 1 [cited 2020 Feb 18];38(1):1–211. Available from: http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0333102417738202
2-Ponka D. Top 10 Differential Diagnoses in Family Medicine: Headache. Can Fam Physician [Internet]. 2007 [cited 2020 May 31];53(10):173. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17934037/
3-Hickman FR. Guideline for primary care management of headache in adults. Int J Math Educ Sci Technol. 1983;14(4):445–8.
4-Bösner, S., Hartel, S., Diederich, J., & Baum, E. (2014). Diagnosing headache in primary care: A qualitative study of GPs’ approaches. British Journal of General Practice, 64(626), e532–e537.

#18