Kısa Sağlık Ölçeğinin Türkçe Çevirisinin İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı Hastalık Aktivite İndeksi ile İlişkisinin İncelenmesi
Sehernaz Gök, Ahmet Keski̇n
Anahtar Kelimeler: Kısa Sağlık Ölçeği (KSÖ), İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı (IBH), Yaşam Kalitesi
Amaç:
İnflamatuvar bağırsak hastalığı(IBH) hastalarında kanlı ishal,karın ağrısı gibi ciddi semptomların olması,aynı zamanda kronik olarak remisyon ve relapslarla seyretmesi önemli bir duygusal ve sosyal yük oluşturur.Sayısal olarak ölçülemeyen yaşam kalitesi kavramını değerlendirebilmek için ölçekler kullanılmaktadır.Kısa sağlık ölçeği(KSÖ) de bu amaçla yeni geliştirilmiş,subjektif sağlığın 4 önemli yönünü değerlendiren görsel analog skala ölçeğidir.
Bu çalışmanın amacı IBH hastalarında sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini ölçmek için hastalığa özgü kısa bir ölçek olan,daha önceki yapılan çalışmalarda farklı dillerde geçerli,güvenilirliği gösterilen KSÖ'ni Türkçeye çevirmek ve Türkçe versiyonunun psikometrik özelliklerini araştırmak,sosyodemografik ve klinik verilerin etkisini incelemek ve aile hekimliği kliniğinde kullanılabilirliğini göstermektir.
Gereç ve Yöntem:
75 ülseratif kolit(ÜK) ve 50 Crohn hastası(CH) toplamda 125 hasta üzerinde yapıldı.Geçerlilik için hem bireysel hem de toplam KSÖ puanları,CH hastalık aktivitesi Harvey-Bradshaw İndeksi,ÜK ise Truelove- Witts Aktivite İndeksi korelasyonuyla değerlendirildi.Test güvenilirliği 8 hafta sonra rastgele seçilen KSÖ'ni ikinci kez tamamlayan 8 ÜK ve 5 CH hastasında yapıldı.
Ölçek kendi kendine uygulanacak şekilde tasarlanmıştır ve hastalardan durumlarına uygun olduklarını düşündükleri 100 mm'lik görsel analog skalasına bir işaret koymaları istenmiştir.Toplam puan 0(en iyi sağlık) ile 400(en kötü sağlık) arasında değişmektedir.KSÖ 4 sorudan oluşmaktadır.1.Bağırsak hastalığınızın belirtileri ne kadar şiddetli?2.Bağırsak şikayetleriniz günlük yaşantınızı ne kadar etkiliyor?3.Bağırsak hastalığınız sizi ne kadar endişelendiriyor?4.Genel sağlık durumunuz nasıldır?
Bulgular:
Truelove-Witts indeksi ile kısa sağlık ölçeği toplam skoru(r= 0,571;p<0,001), semptom yükü skoru(r= 0,409;p<0,001), sosyal işlev skoru(r= 0,549;p<0,001), endişe skoru(r= 0,366;p=0,001), genel iyilik hali(r= 0,387;p=0,001) düzeyleri arasında pozitif korelasyon saptandı. Harvey-Bradshaw indeksi ile kısa sağlık ölçeği toplam skoru(r= 0,513;p<0,001), semptom yükü skoru(r= 0,391; p=0,005), sosyal işlev skoru(r= 0,597;p<0,001),genel iyilik hali(r= 0,467;p=0,001) düzeyleri arasında pozitif korelasyon saptandı,Harvey-Bradshaw indeksi ile endişe skoru arasında korelasyon saptanmadı.UK ve CH hastalarında 8.hafta izlemde hastalık aktivite şiddetine ait dağılımlarda anlamlı farklılık saptanmadı.
Sonuç:
Çalışmamızda Türkçeye çevirerek kullandığımız KSÖ,İBH hastaları üzerinde hastalık spesifik olan Türkçeye çevrilen ilk ölçektir.KSÖ'deki sübjektif sağlığın dört boyutu ve toplam skorlar ile hastalık aktivite skorları arasındaki korelasyon doğrulandı.
Kaynaklar:
#107