Hasta Ve Hasta Yakınlarının Şarbon Konusunda Bilgi, Tutum Ve Davranışlarının Değerlendirmesi

Hüseyi̇n Üçer, Oğuz Işik, Numan Güvenç, Hamit Sırrı Keten

Anahtar Kelimeler: şarbon; bilgi ve tutum; davranış

Amaç:

Şarbon, Bacillus anthracis sporlarının neden olduğu esas olarak insan ile koyun, keçi, sığır gibi memelilerde hastalığa yol açan bir zoonotik enfeksiyondur (1,2). Dünya’da her yıl 20.000-100.000 insanın şarbon hastalığına yakalandığı tahmin edilmektedir. Türkiye’de endemik kabul edilen şarbon hastalığı hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde sık görülmekte özelliklede yaz ve sonbahar aylarında artış yaşanmaktadır. Ülkemizde 1992-2004 yılları arasında 503 vaka, 2008-2017 yılları arasında 1333 vaka görülmüştür (4,5,6). Türkiye gibi tarım ve hayvancılığın önemli bir populasyon için meslek ve yaşam tarzı olması şarbon için risk oluşturmaktadır. Bu çalışmada kırsal bir bölgede bulunan ilçe hastanesine başvuran hastaların şarbon hastalığı konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu çalışma 02.11.2018 - 07.12.2018 tarihleri arasında Diyarbakır ili Kulp ilçesi Dr Abdullah Biroğul İlçe Devlet Hastanesine başvuran hastalar ile gerçekleştirildi. Çalışmamız süresince hastaneye başvuran 231 kişi çalışmaya alındı. Katılımcılara sosyodemografik verileri ile şarbon hastalığına yönelik bilgi düzeylerini sorgulayan anket yüz yüze görüşme tekniği ile uygulandı. p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular:

Çalışmaya dahil edilen katılımcıların 79’u erkek (%34.2), 152’si kadın (%65,8) idi. Katılımcıların yaş ortalaması 26,62 (±7,1) olarak saptandı. Katılımcıların 83’ü (%35,9) şarbon hastalığını daha önce duyduğunu, 143’ü (%61,9) ise duymadığını belirtti. ‘Şarbon hastalığı insandan insana bulaşabilir’ önermesine bireylerin 55’i (%23.8) katıldığını, 33’ü (%14.3) katılmadığını belirtti. Şarbon hastalığının bulaşma yolu olarak katılımcıların 71’i (%30.7) hasta hayvanlarla direkt temas yoluyla, 95’i (%41.1) hasta hayvanın et ürünleri yenilmesi ile, 61’i (%26.4) hasta hayvanın yün, kıl, post ile uğraşılması ile olabileceğini ifade etti. Katılımcıların 75’i (%32,5) televizyon/radyo, 48’i (%20,8) internet, 23’ü (%10) arkadaş ve 16’sı (%6,9) aileyi şarbon konusunda bilgi edinme kaynağı olarak ifade etti.

Sonuç:

Çalışmamızda kırsal bölgede bir ilçe hastanesine başvuran bireylerin şarbon konusunda bilgi düzeyinin düşük olduğu belirlendi. Özellikle bulaşma konusunda bilgi düzeyinin düşük olması dikkat çekiciydi. Şarbon konusunda bilgi kaynağı olarak görsel medyanın en önemli öğe olduğu saptandı.

Kaynaklar:

1. Ertek M. Şarbonun ülkemizdeki durumu. Ankem Derg. 2011; 25(Suppl. 2): 88-91.
2. Devrim I, Kara A, Tezer H, Cengiz AB, Ceyhan M, Secmeer G. Animal carcass and eyelid anthrax: a case report. Turk J Pediatr. 2009; 51(1): 67-8.
3. Doğanay M, Eşel D. Bacillus anthracis ve diğer Bacillus türleri. In: Willke Topçu A, Söyletir G, Doğanay M, eds. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 3. baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2008: 2102-14.
4. Kaya A,Taşyaran MA, Özkurt Z, Yılmaz Ş. Şarbon: 68 olgunun değerlendirilmesi. Flora 1997; 2:51.
5. Doğanay M. Şarbon. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Yayını, No.7,Sivas,1986.
6. Türkiye’de Şarbon: Ne ilk ne de son olacaktır! Bilim Ve Aydınlanma Akademisi | Toplum Sağlığını Geliştirme Ve Koruma Bilim Alanı | 22.09.2018

#102