Palyatif Bakım Alan Kanser Hastalarında Düşme Riski
Mahcube Çubukçu, Ahmet Şen, Eda Türe
Anahtar Kelimeler: palyatif bakım, kanser, düşme, risk faktörü
Amaç:
Kanser hastalarında düşmeler ve düşmeye bağlı yaralanmalar hayati ve önlenebilir problemlerdendir.¹ Bu çalışmayla, hastanemiz palyatif bakım servisinde takip ettiğimiz kanser hastalarının düşme riskini ve sosyo-demografik verilerle, düşme risk faktörlerini değerlendirme amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntem:
Tanımlayıcı, kesitsel çalışmamız 01.09.2020- 30.09.2020 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Palyatif Bakım Servisimizde yatan kanser tedavisi alan, yatağa yarı bağımlı ve bağımsız kişilere yapıldı. Etik kurul onayı alındıktan sonra, aydınlatılmış onamı alınan kişilere sosyo-demografik bilgi içeren anket ve İtaki Düşme Riski Ölçeği yüz yüze uygulandı. Kişilerin bağımlılık durumu için de Katz’ın Günlük Yaşam Aktiviteleri (GYA) indeksi kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde Pearson ki kare, Mann-Whitney U ve Student t testi kullanıldı. Veriler SPSS 22.0 programı ile değerlendirildi. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Bulgular:
44 kanser hastasının yaş ortalaması 57,32±6,10 yıl (min:32 max:78) idi. Kişilerin %54,15’i kadın, %30,44’ü ev hanımı idi. %74,56’sının herhangi bir kronik hastalığı mevcuttu. Hastaların en sık (%32,50) kullandığı ilaç antihipertansiflerdi. %76,53’ü günlük aktivitelerini sürdürmek için yardımcı araç kullanıyordu. Katz’ın GYA indeksine göre hastaların %70,25’i yarı bağımlı idi. Son bir yıl içinde hastaların %45,62’si hiç düşmemişken, %30,47’si bir kez, %23,91’i ise iki kez ve üzeri düşmüştür. İtaki düşme riski ortalaması 19,25±3,20 idi. Düşme riski yüksek olan kişilerde en sık (%35,28) saptanan onkolojik tanı akciğer kanseri idi. Düşme riski ile yaş, kronik hastalık varlığı arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (sırayla p=0,023, p=0,042). Palyatif bakım alan kanser hastalarında en sık minör risk faktörü kronik hastalık varlığı iken, en sık görülen majör risk faktörü baş dönmesi varlığı idi.
Sonuç:
Kanser hastalarının çoğu palyatif bakım tedavisine ihtiyaç duymaktadır.² Kanser tanısı konması düşme için bir risk faktörüdür ve bu nedenle onkoloji hastaları yüksek oranda düşme riski ile karşı karşıyadır.³ Palyatif bakım alan kanser hastalarında düşme riski yüksektir. İleri yaşlılarda, kronik hastalığı olanlarsa düşme riski daha yüksek saptanmıştır. Palyatif bakım tedavisi alan kanser hastalarında belli aralıklarla düşme riski değerlendirilmelidir.
Kaynaklar:
#66