Palyatif Bakım Servisi'nde Sıradışı Bir Müdahale-Sigara Bıraktırma

Nurbanu Kahraman, Latife Merve Yağlıoğlu, Ayşe Pınar Doğru Balakbabalar, Onur Öztürk

Anahtar Kelimeler: SİGARA, SİGARA BIRAKTIRMA, PALYATİF BAKIM

Giriş:

Palyatif bakım, hasta ve yakınlarının fiziksel, psikososyal ve ruhsal ihtiyaçlarını ele alarak yaşam kalitesini yükseltmeyi ve yaşamı tehdit edici bir durumla uzlaşırken, semptomları erken tedavi etmeyi amaçlayan yaklaşımdır.Tıp dünyasında palyatif bakımın nasıl verilmesi gerektiği konusunda fikir birliği olmayıp sigara bıraktırma bu yaklaşımlardan biri olabileceği gibi bu posterde, onkolojik bir vakada palyatif bakım servisi şartlarında sigara bıraktırma müdahalesinden bahsedilecektir.

Olgu:

Sigarayı bırakma amacıyla aile hekimliği kliniğimize başvuran 45 yaşında erkek hasta, gözlem altında tutulması amacıyla kliniğimize bağlı palyatif bakım servisimize Temmuz 2020'de yatırılmıştır. Evli ve ilkokul mezunudur. Yıllarca inşaat işçisi olarak çalışmıştır, son iki senedir işsizdir. Üç ay önce ateş ve öksürük ile göğüs hastalıkları kliniğinde akciğer kanseri tanısı konmuştur. Sonuncusu Temmuz 2020’de olmak üzere totalde beş doz kemoterapi almıştır. Oryante ve koopere olan hastanın vital bulguları ve fizik muayenesi doğaldır. Psikiyatrik muayenesinde mutsuzluk, umutsuzluk, uyku bozukluğu gibi depresif semptomları mevcuttur. Tam kan sayımı ve biyokimyasında anlamlı bulgu yoktur.PA akciğer grafisinde sol üst lobda tümör şüpheli görüntü, thorax CT’de mediastende konglemerat oluşturan lenfadenopatilerden biyopsi sonucu küçük hücreli karsinom tespit edilmiştir. Sigaraya başlama yaşı 15'tir. 75 paket/yıl sigara içen hasta, tanı aldıktan sonra günde bir paket sigara içmektedir. Uyanınca ilk sigarasını ilk beş dakika içip, sigara içmenin yasak olduğu yerlerde zorlanmaktadır. Sabah içtiği ilk sigaranın daha değerli olduğunu söylemiştir. Uyandığı ilk saatlerde, gün içinde içtiğinden daha çok sigara içmektedir. Hasta olduğunda ve yatakta yatmak zorunda kaldığında bile sigara içtiğini söylemiştir. Fagerström nikotin bağımlılık skoru 8(çok yüksek düzeyde bağımlı) olan hastaya davranış değişikliği önerilerinde bulunulmuş, bupropion ve nikotin replasman tedavisi başlanılmıştır. Takibinde birkaç gün serviste yatan hasta , taburculuk sonrası telefonla takip edilmiş ve sigarayı 12. günde bırakmıştır. Hasta hala sigara içmemekte olup yaşam kalitesinin arttığını söylemektedir.

Sonuç:

Palyatif bakımda tütün ürünlerinin kullanımının bıraktırılması, kanser tedavisinin etkinliğini ve hastanın motivasyonunu arttırabilir. Bu vaka; onkologları, aile hekimlerini ve palyatif bakım ekiplerini sigarayı bıraktırma konusunda alarma geçirebilir.

Kaynaklar:

1- Göktepe ME, Öztürk O, Ünal M. Palliative care approach to oncological patient – Main points. Arch Cancer Sci Ther. 2020; 4: 015-016. DOI: 10.29328/journal.acst.1001015
2- Buchbinder M, Wilbur R, Zuskov D, McLean S, Sleath B. Teachable moments and missed opportunities for smoking cessation counseling in a hospital emergency department: a mixed-methods study of patient-provider communication. BMC Health Serv Res., 2014;14:651. doi:10.1186/s12913-014-0651-9
3- Ozturk O, Ozturk G, Yazicioglu B, Yalcin BM, Unal M. Smoking frequency, cessation knowledge; attitudes and beliefs among internal and surgery residents. J. Exp. Clin. Med., 2015;32(4), 171-175. doi : 10.5835/jecm.omu.32.04.006
4- Öztürk O, Selçuk MY, Yalçın BM, Ünal M. Self-Control, Everything for Smoking Cessation? TJFM&PC, 2016;10(1):4-5.DOI:10.5455/tjfmpc.213976
5- Trout S, Goldstein AO, Marks L, Ripley-Moffitt C. Treating Tobacco Use in Patients with Incurable Malignancies: Should We Even Start the Conversation? J Palliat Med. 2018 Jun;21(6):746-750. doi: 10.1089/jpm.2017.0304.
6- Heyrman J. ed. , EURACT Educational Agenda, European Academy of Teachers in General Practice EURACT, Leuven 2005. Pp 31-33.
7- Rotar Pavlič D, Aarendonk D, Wens J, Rodrigues Simões JA, Lynch M, Murray S. Palliative care in primary care: European Forum for Primary Care position paper. Primary Health Care Research & Development 2019; 20(e133): 1–6. doi: 10.1017/ S1463423619000641

#46