Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı, Gezegen Sağlığı ve Yaşam Biçimi Tıbbi

Özden Gökdemir, Halil Pak

Anahtar Kelimeler: gezegen sağlığı, yaşam biçimi tıbbı, sağlıklı yaşam biçimi davranışı

Amaç:

Bu çalışmada Sağlık ve Yaşam adlı derse katılan üniversite öğrencilerinin sağlık kurumlarından beklentilerinin öğrenilmesi, ve gezegen sağlığı-yaşam biçimi tıbbı konularında görüşlerinin değerlendirilmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem:

Çalışmanın evrenini 2019 sonbahar eğitim döneminde Sağlık ve Yaşam dersine katılan üniversite öğrencilerinden oluşmaktadır. Tanımlayıcı, kesitsel desende planlandı. Öğrencilere ders kapsamında bulunan gezegen sağlığı ve yaşam biçimi tıbbı konularına ilişkin açık uçlu soruların yanı sıra sağlık kurumlarından beklentileri de soruldu. E-posta yoluyla tıp fakültesi, psikoloji, sağlık yönetimi, moleküler tıp bölümlerinden katılımcıların olduğu gruba ulaştırılan ankete Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranış (SYBD) Ölçeği-II de eklendi.

Bulgular:

Katılımcıların %82,6’sı kadın ve %47.8’i 21 yaşında idi ( min:19 max: 37). Sağlıklarını %73,9 oranında iyi olarak değerlendirdiler. Katılımcılar sağlık kurumlarından beklentiler açısından en sık kullanılan temalar “kolay ulaşılabilirlik, temizlik-hijyen, güvenlik” iken yalnızca bir katılımcı “hastanın müşteri olarak görülmemesi gerektiğini” belirtti, yalnızca bir katılımcı çok iyi olarak değerlendirdi. Yaklaşık %52’si sigara içmiyordu. Yemeğin tadına bakmadan tuz kullanma oranı %56,5 iken, karbonhidrat oranı yüksek içecek tüketme oranı %60,9 olarak belirtildi. Yaşam biçimi tıbbını %95,7 oranında öğrenmek istiyorlardı. Bu konuda en çok örenmek istedikleri konu stres yönetimiydi. Gezegen sağlığı konusunda en sık kullanılan temalar “gezegen sağlıklı olursa insanlar da sağlıklı olur” ve “kötü” olarak belirtildi.

Sonuç:

Öğrencilerin sigara kullanım oranları, ülkemizde yapılan çalışmalarla benzerlik göstermekteydi [1-3]. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de gezegen sağlığının bozulması birey ve toplum sağlığını da etkilemektedir [4]. Yaşam biçimi tıbbı ise hem koruyucu hekimlikte hem de kronik hastalık yönetiminde yer almaktadır [5-7]. Sağlıklı yaşam biçimine ilişkin derslerin, geleceğin sağlık çalışanları olacak üniversite öğrencilerinin derslerinde yapılandırılması hem öğrencilerin sağlıklarının geliştirilmesini hem de çalışacakları sağlık alanlarında rol model olmalarını sağlayacaktır [8]. Öğrencilerin sağlık hizmetlerinden beklentilerinin ulaşılabilirlik ve temizlik olması yeni bir araştırma sorusudur [9, 10].

Kaynaklar:

1. Berberoğlu, U., N. TAŞPINAR, and D. Öztaş, Tıp Eğitimi Başlangıcında Sigara Kullanımı ve Etkileyen Faktörler, Uşak-2018. Ankara Medical Journal, 2019. 19(4): p. 745-752.
2. Şahan, G. and R. Kaya, Üniversite öğrencilerinin sigara kullanımına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. 2019.
3. Cevhertaş, A., et al. BİR TIP FAKÜLTESİ BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN 2011-2019 YILLARI ARASINDA SİGARA-NARGİLE KULLANIMI VE İLİŞKİLİ ETMENLER. in 3. International 21. National Public Health Congress. 2019.
4. Floss, M. and E.F. Barros, Planetary health: a call for action of family doctors from around the worlda.
5. Moyad, M.A. Lifestyle Changes, Nutritional Supplements, and General Preventive Medicine Recommendations That Can Simultaneously Improve Heart and Urologic Health: Part II. What Do I Tell Patients? in Seminars in Preventive and Alternative Medicine. 2007. Elsevier Inc.
6. (SEMT), T.E.a.M.S., Clinical Practice Guideline for Diagnosis, Treatment and Follow-up of Diabetes Mellitus and Its Complications - 2019. 2019.
7. Tahmiscioğlu, G., Birinci Basamak Sağlık Kuruluşunda Takip Edilen Tip 2 Diabetes Mellituslu Hastaların Glisemik Kontrollerinin, Lipid Profillerinin ve Yaşam Kalitelerinin Değerlendirilmesi, in Aile Hekimliği. 2008, Çukurova Üniversitesi: Adana.
8. Şemin, İ. and F.İ. Tengiz, Effect of Health Education on Healthy Lifestyle Behavior. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 2016. 1(3): p. 194-200.
9. YAMAN, S. and K. Fatih, SELÇUK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA DURUMLARI Selcuk University Students Health Service Benefits. Bozok Tıp Dergisi, 2019. 9(3): p. 1-10.
10. ÇETİN, P., et al., Hastaların, Aldıkları Sağlık Hizmetlerinden Yakınmalarına İlişkin Hastaneye Yaptıkları Başvuruların İncelenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 2020. 28(1): p. 29-37.

#77